(02.10.2014) Almanya´da yaşayan türk vatandaşlarını ilgilendiren konular

Almanya´da yaşayan türk vatandaşlarını ilgilendiren konular

Almanya´da yaşayan türk vatandaşlarını ilgilendiren bir çok yasa sürekli değişiyor. Özellikle çifte vatandaşlık konusunda sıkca değişiklik oldu. En çok sorulan sorular ile ilgili son geçerli kanunları ele alalım.

Çifte Vatandaşlık

1990´dan sonra Almanya´da doğan çocuklar hem alman vatandaşı hem de anne-babaların vatandaşlıklarını alabiliyorlardı. En erken 18 en geç 23 yaşında hangi pasaportu kullanmak istediklerine karar vermeleri ve diğer vatandaşlıktan çıkmaları gerekiyordu. Avrupa Birliğine üye olan ülkeler ve AB dışında birçok ülkeler bu yasaya tabi tutulmuyordu. Onlar çifte vatandaş olabiliyorlar. Genelde türk vatandaşlarını ilgilendiriyordu bu yasa.

04.07.2014 tarihinde ise yeni yasa kabul edildi. 463 milletvekili yeni yasa tasarısına onay verdi. 111 hayır ve 1 çekimser oy çıktı. Yeni yasaya göre annesi-babası türk pasaportu olanlar hem türk pasaportunu hem alman pasaportunu elde edebilirler. Herhangi bir vatandaşlıktan çıkmalarına gerek yok. Bunun için gereken kriterler: anne-babası türk vatandaşı olacak, kendisi Almanya´da doğmuş olacak, 21 yaşına kadar en az 8 sene Almanya´da yaşamış olacak veya 6 sene Almanya´da okula gitmiş olacak. 6 sene okul şartına alternatif olarak okul veya mesleki eğitim diploması da kabul edilecek.

Fakat daha önce alman ve türk vatandaşlığı arasında seçimini yapmış olanlar ve 1990´dan önce doğmuş olanlar için bu yeni yasa geçerli değil.

Dövizli Askerlik

Bir çok türk vatandaşını ilgilendiren bir konu da askerlik meselesi. Almanya´da yaşayan türk vatandaşları dövizli askerlik için başvuruyorlar. Vatandaşlar 38 yaşını bitirdikleri yılın sonuna kadar askerlik görevini yerine getirmeli. Ya 12 ay askerlik yapılmalı veya 6.000€ bedel ödenmeli. Eskiden 5.112€ vererek 12 ay yerine 1 ay yapılan bedelli askerlik ise kaldırıldı. 12 ay askerlik yapmak isteyenler ise Almanya´da yabancılar dairesinden özel izin almalı.

Çifte vatandaş olanlar Almanya´da askerlik veya sivil hizmet yaptıklarında Türkiye´de askere gitmelerine veya döviz ödemelerine gerek kalmıyordu. Fakat Almanya´da 01.07.2011 tarihinde zorunlu askerlik kaldırıldı. Gönüllü sosyal hizmetler ise geçerli olarak kabul edilmiyor. Dolayısıyla çifte vatandaş olanlar da artık Türkiye´de askerlik yapmak zorunda.

Hiç kuşkusuz bu yasa değişmez ise Almanya´da doğup büyüyen nesiller sırf Türkiye´de askerlik yapmamak için türk vatandaşlığından çıkacaklardır.

Meslek tanınması

Almanya dışında meslek diploması alanlar için 01.04.2012 tarihinde yeni yasa bir çok eyalette kabul edildi. 01.07.2014 tarihinde ise Almanya´nın genelinde tüm eyaletlerde yürürlüğe girdi. Bu yasaya göre tüm dünyada alınan meslek diplomalarının Almanya´da tanınması kolaylaştırıldı. Yasa kapsamına Almanya genelinde aynı şekilde düzenlenen yaklaşık 500 meslek giriyor. Geriye kalan meslekler için de bir kolaylaştırma hedefleniyor. Eyaletten eyalete değişen meslekler için ise bu yasa geçerli değil.

Örneğin yasaya giren meslekler oto mekanik teknisyenliği, fırıncılık, berberlik. Kolaylaştırılması hedeflenen meslekler doktor, veteriner, hastabakıcı, avukat veya malî müşavirligi vs. Yasaya girmeyen meslekler ise öğretmenlik, eğitimcilik, sosyalpedagogluk, mühendislik veya mimarlık gibi meslekler. Bu mesleklerin öğrenimi eyaletten eyaleti değiştiği için eyaletler kendi yasalarına göre karar veriyorlar. Sosyal bilimleri, fen bilimleri (sosyologlar, iktisatcılar, matematikciler vs.) ve gazetecilik meslekleri ise diplomalarını tanıtmadan mesleklerini icra edebiliyorlar.

Meslek diplomasının tanınması için IHK´ya başvurmak yeterlidir. Bunun dışında Almanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığına (http://www.anerkennung-in-deutschland.de) veya Federal Göç ve Mülteciler Dairesine (BAMF) (Telefon numarası: 049301815-1111; Pazartesi´den Cuma´ya kadar: saat 9.00 – 15.00) başvurmak mümkün. Yeni yasaya göre denkleştirme başvuru tarihinden en geç 3 ay sonra sonuçlanmalı. Sunulan belgelerde bir eksiklik olursa IHK´nın verdiği imtihanlar ile boşluğu doldurmak ta mümkün. Bazı mesleklerde -özellikle sağlık ve eğitim alanında – almanca bilmek şart olarak gerekli. Meslek tanınması için Türkiye´de yaşayan biri de başvurabilir. Bu durumda Almanya´da çalışma niyeti olduğuna dair bir bilgi verilmeli.

Okul diploması tanınması

Türkiye´den alınan okul diplomalarını da Almanya´da denkleştirmek ve tanıtmak mümkün. Başvuru yerleri eyaletten eyalete ve okul diplomasından diplomaya çok farklı olduğu için bir internet sitesi kuruldu:http://anabin.kmk.org. Bu sitede “Anerkennungs- und Beratungsstellen in Deutschland“ tuşuna bastığınızdan sonra hangi eyalette hangi diploma ile nereye başvurabileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Uzun sure Türkiye´de kalmak

Uzun sure Türkiye´de kalmak isteyen vatandaşlar Yabancılar Dairesi´ne bunu belirtmeli. Genel olarak 6 ay yurt dışında kalmak mümkün. Özel istisnalarda bu süreyi 1 seneye uzatmak mümkün. Daha uzun Türkiye´de kalıp istediği zaman Almanya´ya gelmek isteyen vatandaslar üç şartı yerine getirmeli: 1. 15 seneden fazla Almanya´da kalmış olması gerekiyor. 2. Daimi ikamet hakkı olması gerekiyor 3. Geçimiyle ilgili bilgi vermesi gerekiyor. Bu kriterler bölgeden bölgeye değişebileceği için ve bazı ufak farklar olabildiği için yaşanılan bölgenin Yabancılar Dairesi´ne başvurulmalı.

Türkiye´den evlenmek

2007´de çıkan yasaya göre yurtdışından gelen eşler yaşadıkları ülkede almanca sınavına katılmaları ve başarıyla geçmeleri gerekiyordu. Yani Türkiye´den gelecek olan bir eş Türkiye´de almanca kursuna gidip, ardından sınava girip kazanması gerekiyordu. Ancak bu şekilde Almanya´ya gelebiliyordu. Yoksa vize verilmiyordu.

Fakat AB Adalet Divanı 10.07.2014 günü Almanya´nın bu uygulamasını türkler için iptal etti. Türkiye ve Avrupa Ekonomik Topluluğunun 1963´de imzaladığı Ortaklık Anlaşması´na göre bu uygulamanın yanlış olduğu tespit edildi. Bundan böyle Türkiye´den Almanya´ya gelmek isteyen eşlerden almanca şartı istenmeyecek.

Türkiye´de cep telefonu kullanmak

Türkiye dışından getirilen telefonlar kayıt edilmez ise en geç 30 gün sonra kapanıyordu. Kayıt etme ücreti ise çok fazla olduğundan Türkiye´de tatıl yapan vatandaşlar sıkıntı çekiyordu. 12.07.2014´de çıkan yeni uygulamaya göre yurt dışından getirilen telefonlar kayıt yaptırmadan 60 gün kullanilabilecek.

Cemil Şahinöz, Öztürk Gazetesi, Eylül 2014

cemil@misawa.de

https://www.facebook.com/CemilSa