Cöpten Beslenenler - Veli Sirim

"ÇÖPTEN BESLENENLER"

Dr. Veli SIRIM

Kiþisel Geliþim Dergisi-Aðustos 2006

Batý dünyasýnda hakimiyetini bütün gücüyle sürdüren, ahtapot gibi geniþ

kitlelerden her bireyin içindeki duygularýna kadar saran �tüketim

kültürü,� bir yandan da birbirinden ilginç muhalif akýmlarý ortaya

çýkarýyor.

Tüketim karþýtý eylem ve akýmlar arasýnda kendisinden yeni yeni söz

ettiren akýmlardan birisinin ismi �Freeganizm.�

Çýktýðý yer ise, yine tüketim baðýmlýlýðýnýn ve tüketim esaslý hayatýn en

üst düzeyde seyrettiði ABD. Son geliþmelere bakýlýrsa, Ýngiltere�de de

epey bir taraftar bulmuþ. Diðer Batý ülkelerine de sýçrama ihtimali çok

yüksek. Zira bu ülkeler, çok belirgin ortak özelliklere sahip.

Freeganizm �free� (özgür) ve �vegan� (hiçbir et ürününü yemeyen,

vejetaryen) kelimelerinden türetilmiþ. Her ne kadar isminde vejateryenlik

yer alsa da, hareketin geldiði noktada bu özellik geri planda kalmýþ.

Belli bir ürün yerine, her þeyi boykot etme ve mümkün olduðunca bir þey

satýn almayarak kapitalist döngüyü kýrma gibi bir ana hedefleri var.

Süpermarket çöplerine atýlan yiyecekleri topluyorlar. Atýlan eþyalarý

kullanýyorlar.

Onlar için zengin muhitlerin çöp konteynerleri, süpermarketlerin raflarý

gibi. Ýsteyen gelip istediðini alýp gidiyor.

Ýlk bakýþta, hepimiz için biraz ilginç, belki biraz da masum bir hareket

gibi görünüyor freeganizm. Aslýnda haklýlýk paylarý var gibi. Örneðin

Amerikalý freeganlaran John Philips çöpün yiyecek için bir hazine olduðunu

söyledikten sonra þöyle devam ediyor: �Çöpten yemek saðlýksýz diyorlar.

Ýnsanlar öylesine tüketim çýlgýný olmuþ ki paketi açýlmamýþ olanlarý bile

çöpe atýyor.�

Bu ifadelerden hareketle freeganistlerin ekmeklerini �çöpten�

çýkardýklarýný düþünüp, onlar hakkýnda takdir hisleriniz galeyana gelmiþ

olabilir. Ancak dikkat edilmesi gerekli bazý önemli noktalar var. Uygulama

ve öne sürülen görüþlerden hareketle freeganizm sosyal olduðu kadar

politik bir hareket. Amerikalý John Philips�in çöp kutularý hakkýndaki þu

sözü dikkat çekici: �Onlar kapitalizmin çöp kutularý olabilir, ama

sosyalistlerin buzdolaplarý.�

Bu ifade aslýnda, tarihî süreç içinde Sosyalizmin Kapitalizme bir tepki

olarak ortaya çýktýðýna dair tarihî bir gerçeðini de gösteriyor.

Freeganizme tersten baktýðýmýzda, sanki kendimizi mayýnlý bir tarlada

buluveriyoruz. www.freegan.info isimli sitede yer verilen bazý bilgiler

ister istemez zihinlerdeki soru iþaretlerini artýrýyor. Her þeyden önce,

�çöpten beslenme� için, �çöp� olarak anýlan atýklarýn, üstelik �kaliteli

atýklarýn� olmasý gerekiyor. Bu ise, yaþadýklarý toplumda kaliteli ve

kullanýlabilir ürünlerin dahi sürekli atýlmasýný gerektiriyor.

Akýmýn takipçileri bir ücret ve maaþla çalýþmayý �kendilerini kalýplara

soktuðu, ay sonunu getirmek için çok da bir þey ifade etmediði� için

reddediyorlar. �Temel ihtiyaçlar giderildiði takdirde ele geçen maaþýn

hiçbir anlamý yok� diyorlar. Buradan hareketle kendilerini �Gönüllü iþsiz�

olarak da niteliyorlar.

Diðer yandan, �çöpten beslenme� hareketinin mimarlarý, bu tepki

hareketinin nihaî hedefini net olarak ortaya koymuyorlar. Diðer bir

ifadeyle, kapitalizm ve tüketim anlayýþýnýn sürekli var olacaðý gibi bir

düþünce ortaya çýkýyor.

Olayýn bir de kendi öz kültürümüzle baðdaþmayan yönleri var. Gerek

dinimiz, gerek sahip olduðumuz moral deðerlere göre, sonuçtan sebebe

deðil, sebepten sonuca doðru bir çizgi takip edilmesi gerekiyor. Örneðin,

gerek birey, gerekse toplum düzeyinde israfýn önüne daha ilk adýmda

geçiliyor. �Yiyiniz, içiniz ama israf etmeyiniz� emri, hayatýn hemen her

alanýnda pratiðe geçiriliyor. Ýktisatlý olmanýn önemi, toplum içi

yardýmlaþma ve dayanýþma hemen her fýrsatta dile getiriliyor.

Yerde gördüðü bir parça ekmeði öpüp alnýna koyan bir milletin

evlatlarýyýz. Tüm dünya insanlýðýna �Bizde çöpten beslenme olmaz!�

diyebilmeliyiz.

Tabii hareket ve yaþantýmýzla.