Kadýnýn eþinden izinsiz dýþarý çýkmasý ve malýndan sadaka vermesi

Soru

1. Bir erkek hanýmýnýn dini sohbetlere gitmesini ve anne babasýyla görüþmesini engelleyebilir mi? Kadýn eþinin bu yasaklarýna uymazsa günaha girer mi?

2. kadýn eþinden habersiz sadaka verebilir mi?

Cevabýmýz

Deðerli Kardeþimiz;

Cevap 1: Erkek hanýmýnýn dýþarý çýkmasýna izin vermediðinde hanýmý kendisinin eðitmesi ve babasýnýn evine götürmesi gerekir. Bunlar kadýnýn hakkýdýr. Koca bu haklara engel olamaz. Ama bu haklarý mümkün mertebe aile içinde huzursuzluk çýkarmadan almaya çalýþmak gerekir.

Kadýn efendisinden izinsiz bir yere gitmemeli, gitmek zarureti hasýl olduðunda efendisini haberdar ederek rýzasýný almalýdýr. Ayný zamanda gittiði yerden geç kalmayarak evine erken dönmelidir.

Kadýnlarýn zaruri ihtiyaçlarýný dýþarýdan temin etmeleri ve gereken meþru yerlere gitmeleri için evinden çýkmaya yetki ve selâhiyyeti vardýr. Fakat bu yetkilerin bazýlarý hariç diðerlerinden koca sýnýn izin ve rýzasýnýn olmasý þarttýr.

Cenabý Hak Kur'ân-ý Keriminde buyuruyor ki :

(Ey Peygamberin hanýmlarý, dolayýsýyla mü'minlerin hanýmlarý)

«(Vakar ile) evlerinizde oturun. Evvelki câhiliyet (devri kadýnlarýnýn kýrýla döküle, süslerini, göstere göstere) yürüyüþü gibi yürümeyin.» (1)

Bir Hadis-i Þerifte Peygamberimiz (.V.) : «(Ey kadýnlar), ihtiyaçlarýnýzý karþýlayan olmadýðý zaman, Allahü Teâla size ihtiyacýnýzý temin etmeniz için (evlerinizden) çýkmanýza izin vermiþtir.» buyurmuþlardýr. (2)

Yukarýda ki Ayet ve Hadis-i Þerif gereðince Müslüman kadýnýn maddi ve manevi ihtiyaçlarýný temin edecek, karþýlayacak mahremi olan bir kimse olmamasý veya bunlarýn alâkasýzlýðý halinde kadýn elbetteki tesettür dahilinde meþru imkânlarla evinden çýkarak ihtiyaçlarýný temin edebilir. Kocasý bulunan kadýn ise efendisinden izinsiz evinden çýkmaz ve bir tarafa gidemez.

Bir kadýnýn efendisinden izinsiz bir yere gitmesi, izinlide olsa gittiði yerden geç gelmesi erkeðine aðýrlýk ve nefret verir. Bu iþin birkaç defasý koca tarafýndan muaf tutulursa da çok kere af edilmeyerek geçimsizliðe yol açar. Hele koca tarafýndan ihtar edildiði halde kadýnýn dinlemeyerek gitmesi, efendisine karþý saygýsýz ve itaatsizliðinden dolayý da bütün bütüne huzursuzluða sebep olur. Böyle olan kadýnlar hakkýnda Peygamber Efendimiz (S.A.V.) : «Hangi kadýn, kocasýnýn izni olmaksýzýn evinden çýkarsa, evine-dönünceye, yahut kocasý kendisinden razý oluncaya kadar Allah Te-âlâ'nýn gazabý içinde kalmýþ olur.» buyurmuþlardýr. (3)

îbni Ömer (R.A.)'den mervi bir Hadis-i Þerifte de : «Kocanýn karýsý üzerindeki hakký : (Kocasýndan izinsiz evden çýkmamasýdýr. Eðer çýkarsa, kocasý zâlim ve âsi bir kimse olsa dahi, eve dönünceye yahut tevbe edinceye kadar Cenabý Allah ve gazap melekleri ona lanet ederler).» buyrulmuþtur. (4)

Nimetül Ýslâm kitabýnda : (Bir kadýn kocasýndan izinsiz yabancýlarý ziyarete, düðün ve derneklere gidemez, hatta ziyaret gününün haricinde ebeveyninin bile velimesine kocasýndan izinsiz gidemez.

Kadýn ebe veya gâsile (ölü yýkayýcý) olsa dahi kocasýndan izinsiz gidemez. (Velev ki para almamasý lâzým gelse bile) diye mezkurdur. (5)

Ýþte onun için her kadýn idrak ve anlayýþ gösterip, bu hususlara çok dikkat ederek riayet etmelidir. Ancak þu hususlar müstesnadýr.

1 - Bir kadýn yanýnda mahremlerinden biri foðlu, oðlan kardeþi bulunmak þartiyle Hac farizasýný eda için sefere azimet edebilir, velevki kocasý razý olmasýn. Çünkü koca hakký, farz ý ayn üzerine tekaddüm edemez.

2 - Bir kadýn babasý müzmin veya maraz-ý mevt ile aðýr hasta olupta bakacak kimsesi bulunmadýðý takdirde kocasýnýn izni olmasa bile gidip bakabilir. Velevki babasý gayri müslim olsun. Þu kadar var ki, gaybubeti müddetinde nafakasý kocasý üzerine lâzým gel mez. (6)

3 - Bir kadýn hacete mebni mes'eleleri öðrenmek için kocasý tâlim edemediði takdirde ilim meclisine tesettür dahilinde gidebilir. (7)

Kaynaklar :

(1) Sû: Ahzap, Â. : 33

(2) Buhari, Müslim. Et-Taç: C. 2, S. 851

(3) Hatip, Muhtarul, S. : 50

(4) Tayalisî Müh. Ehadis, S. : 67

(5) NimetüJ Ýsî&m: 3, Ks. S. : 76

(6) Istýlahatý Fýkhiyye: C. 2, S. : 174

(7) Nimetül islâm

Osman Karabulut, ÎSLÂMDA EVLiLiK ve MAHREMÝYETLERÝ, 8. Baský, s:298 - 300

Cevap 2 : Allah Rasulü Efendimiz (s.a.s.) buyururlar ki:

"Kadýn kocanýn evinden birþey tasadduk ederse (sadaka verirse) kendisi bir ecir, bir o kadar da kocasý ve bir o kadar da hizmetçi alýr ve hiç biri diðerinin sevabýndan bir þey eksiltmez. Koca bu sevâbý o þeyi kazandýðý için, kadýn da hayýrda harcadýðý (infak) için haketmiþtir"( Ebû Dâvûd, buyû 84; Nesâî, zekât 57)

Mekke'nin fethinin ardýndan yaptýðý konuþmada da þöyle buyurmuþtur: "Hiç bir kadýnýn, kocanýn izni olmaksýzýn bir atiyye (bahþiþ, hediye) vermesi câiz deðildir." (Nesâi, zekât 58)Ibn Mâce'deki rivayetinde: "Kocasý ondan sorumlu olduðu sürece hiç bir kadýnýn kocanýn malýndan, ondan izinsiz vermesi câiz olmaz."(Nesâi, zekât 58) denir. Bir defasýnda Kâ'b'ýn karýsý Allah Rasûlüne bir mücevher getirmiþ ve "ben bunu tasadduk ettim." demiþti. Bunun üzerine Allah Rasullü: "kadýnýn, kocasýndan izinsiz onun malýndan vermesi câiz olmaz. Sen Ka'b'dan izin aldýn mý?" diye sordu. O da, "evet", dedi, ama Allah Rasulü adam gönderip Kâ'b'a yine de sordurdu: Onun da, "evet", demesi üzerine Hayra'nýn tasaddukunu kabul etti.(agk. (zayýf isnadla)Fýkýhçýlar her konuda olduðu gibi, bu konudaki naslarý da (hadisleri) toptan göz önünde bulundurmuþlar ve ona göre hüküm çýkarmýþlardýr. Buna göre:

1- Benim malýmdan kimseye bir kuruþ vermeyeceksin, diyen (cimri) kocanýn malýndan karýsý hiç bir þey tasadduk edemez. Nitekim kadýn da kocasýna böyle söylemiþ olsa, o da onun malýndan birþey veremez., Verirlerse haram iþlemiþ ve günah almýþ olurlar.

2- Koca herhangi birþey söylememiþ olsa, karýsý onun malýndan âdeten hediye ve sadaka verilmeyecek kadar çok ve deðerli bir þeyi, izin âlmadan yine veremez.

3- Koca, karýsýna: "Benim malýmdan, istediðin zaman, istediðin kimseye, istediðin kadar verebilirsin." gibi genel bir izin vermiþse kadýn da bu konuda serbest olmuþ olur. Artýk her defasýnda izin almasýna gerek kalmaz.

4- Koca, karýsýna bu konuda birþey söylememiþse, kadýn da, kocanýn cimri olmadýðýný biliyorsa, örfen ve âdeten verilmesi normal sayýlan ufak tefek para ve eþyayý onun malýndan verebilir. Iþte bu durumda sevap her ikisine de gider.

5- Kocasý hiç bir þey söylememiþ olsa, ancak verdiði duyduðu zaman kýzacaðýný bildiði þeyleri, ona sormadan veremez. Imam Nevevi meseleyi böyle açýkladýðý gibi(Nevevi'nin görüþleri için bk. Suyûtî, Zehru'r-rubâ-ale'1-müctebâ (Sü- nenü'n-Nesâî) V/50), Hanefi fýkýhçýlarýnýn görüþü de böyledir.(Hidâye (Fethu'l-Kadîr ile) IX/292; Akkirmânî, Serhu'1-erbâin 185)

Selam ve dua ile...

Editör