Soru : Þirk-i hafî - gizli þirk- ne demektir?

Soru : Þirk-i hafî - gizli þirk- ne demektir?

Cevap:

Þirk, Allah’a ortak koþmak demektir. Bunun bir zâhiri, yâni “açýðý” var; bir de “hafîsi”, yâni gizlisi. Zâhir olaný, bildiðimiz þirktir. Üç ilaha inanmak, yahut putlarý Allah katýnda þefaatçi kabul etmek bu guruba girer.

Hafî þirke gelince, bu ana hatlarýyla ikiye ayrýlýr. Birisi, Allah’ýn rýzasýný unutup insanlara riya ve gösteriþte bulunmak, yahut nefsin arzularýný tatmine özen göstermek. Diðeri de eþyanýn yaratýlmasýnda birer sebep olarak vazife gören mahlukata olduðundan fazla önem vermek; onlarý tesir gücüne sahip zannetmek.

Bir de bu hafî þirkin bir derece daha perdelisi var ki, fiil âleminde deðil, his âleminde, kalp âleminde cereyan eder. Ýnsanlar mânen terakki ettikçe þirk de gittikçe perdelenir...

Sebeplere olduðundan fazla önem vermek de gizli þirk. Bir iþin tahakkukunda sebebin hakký bir iken, ona yüz kat fazla deðer biçilirse doksan dokuzu gizli þirk hesabýna geçer... Ýnsanýn kendi nefsine fazlaca güvenmesi, bütün lâtifelerini onun emrine vermesi de gizli þirk.

Buna sadece bir tek misal: Cebbar ve Mütekebbir ancak Allah’týr. Ýnsan, Allah’ýn kendisine bahþettiði varlýðý, kuvveti, ilmi, Onun huzurunda Onun kullarýný ezmekte kullanýrsa Cebbar ve Mütekebbir olmaya özenmiþ ve gizli þirke girmiþ olur.

Resulûllah (asm.) Efendimiz, “Felak” için, “Cehennemden bir zindandýr, onda cebbarlar, mütekebbirler hapis olunur ve Cehennem ondan Allah’a sýðýnýr.” buyurmuþtur. Ama gel gör ki Cehennemin ürküp kaçtýðýna, nefsimiz can atýyor. Sadece bu bile, nefsin Cehennemden çok daha tehlikeli olduðunu bildirmeye kâfi. Fakat bunu da yine o nefis yüzünden anlamaya yanaþmýyoruz...

Bir baþka Hadis-i Þerif: “Ýslâm dinini kabul etmiþ birisi, herhangi bir þahsa zenginliði için saygý gösterirse, dininin üçte ikisi gider.”

Ýslâm’da Allah için sevmek esastýr. Zekâtýný veren, hayýrlý iþler gören bir zengini sevmek Allah namýnadýr ve bu hadisin þümulüne girmez. Burada yasaklanan sevgi Allah’tan gafil olarak, kula zillet gösterme tarzýndaki sevgidir.

Ýslâm, tevhit dinidir. Bu kâinatýn Sahibi ve Mâliki birdir. Her hayýr, ancak Onun hazinesindedir. Ýslâm, ne ýþýk için güneþe, ne tahýl için tarlaya, ne de serveti için zengine aþýrý ölçüde minnettar olunmamasýný ders verir. Herkes ve her þey, sadece birer sebep, birer vesiledir. Bütün nimetler, arz ve semanýn Rabbinden geliyor.

Bu dersi alan fakir bir mü’min, bir zengine rýzkýný o veriyormuþçasýna zillet gösterirse, tevhit inancý, yâni Allah’ý bir bilme itikadý zedelenebilir. Zengin olsun, fakir olsun her insan, ancak iman, ahlâk, fazilet, ilim, irfan, dürüstlük gibi sýfatlarý için sevilir. Zenginlik, tek baþýna bir sevgi vesilesi deðildir.

Bir zengin de bu Hadis-i Þerifi okuduðu zaman, kimseyi minnet altýnda býrakmaz. Yaptýðý iyiliklere, ettiði ihsanlara karþý, aþýrý bir hürmet beklemez. Aksi takdirde, karþý tarafýn þeref ve haysiyeti yanýnda, diniyle de oynamýþ olacaðýný bilir.

Alaâddin Baþar (Prof. Dr.)