'Liberal, Türk, Müslüman...' (Mehmet Altan, Taraf, 03.10.2009)

[Webmaster]

'Liberal, Türk, Müslüman...'

 

Uçaktaki uzun sohbetin bir yerinde Ahmet Davutoðlu’nun, liberallerden “Türklük” konusunda ayrýldýðýný söylemesi, AK Parti’nin özgür ve baðýmsýz duruþu olan liberal yaklaþýma her zaman çok da sýcak bakmadýðýný bildiðim için daha fazla dikkatimi çekti.

 

Konuþmanýn bir baþka aþamasýnda, “kendisini siyaseten nasýl tanýmladýðýný” soruyorum...

 

***

 

Dýþiþleri Bakaný Ahmet Davutoðlu “özgürlükler ve ekonomi konusunda liberal”, daha çok kültürel manada “Türk”, manevi olarak kendi varlýðýný anlamlandýrma açýsýndan da “Müslüman” olduðunu söylüyor. Aslýnda bu kodlar onun oluþturduðu dýþ politikanýn birçok þifresini veriyor. Ancak, bu þifrelerin oturduðu bir kaide var.

 

***

 

Ünlü bilim felsefecisi Thomas Khun, bilimcileri “ikiye” ayýrýr. Birinciler veri kabul edilen bir çerçevede faaliyet gösterenlerdir, bunlara “memur bilim adamlarý” olarak bakar.

 

Bir de, bilimin “çerçevesini” deðiþtiren bilim adamlarý vardýr. Bunlar o güne kadar “veri” kabul edilen tüm çerçeveyi deðiþtirir. Kýsacasý, bize sunulan modeli tartýþmasýz kabullenenlerle, yeni model kuranlar...

 

***

 

Ahmet Davutoðlu, kendini tanýmlarken kullandýðý sýfatlarýn tarihsel izlerinden güç alarak “yeni bir paradigma” yaratma çabasý içinde olduðunu hissettiriyor.

 

Baþta ABD olmak üzere dünyanýn geri kalanlarý ile bu yeni anlayýþ üzerinden iliþki kurulduðu için Türkiye’nin güçlendiðini izah ediyor.

 

Ve bu anlatýmdan baþka, “Türkiye” dýþýnda etkin ve belirleyici bir “küresel” güç tanýmlamasý ve kabulü konusunda da çok istekli görünmüyor.

 

Dünya üzerinden Türkiye’yi deðil, Türkiye üzerinden dünyayý tanýmlamayý yeðliyor. Kendini tanýmlama biçimi ile dýþ politikada bugüne kadarki yaklaþýmdan çok farklý þekilde “yeni bir paradigma” kurma arzusu, onun akademik ve siyasal faaliyetinin ana iskeletini oluþturuyor. Hararetle ve olaðanüstü bir gayretle koþuþturarak oluþturduðu dýþ siyaset tablosunun izahýný da hep bu formüle dayalý yapýyor.

 

Orta-Doðu, Kafkasya ve Balkanlar’a yönelik açýlým dýþarýda etkili olurken, ülkenin kýyýlarýnda neden arzuladýklarý ölçüde “iktidar” olamadýklarý türünden kýþkýrtýcý sorularla, Davutoðlu formülünü samimi bir sohbet ortamýnda sorgulayarak daha iyi anlamaya çalýþýyorum.

 

***

 

Ahmet Davutoðlu siyaset bilimci, ben iktisatçýyým. Kendisine takýldýðýmda, ikinci dalýnýn iktisat olduðunu söylemesine raðmen hayata tabii ki siyaset bilimi açýsýndan bakmak ile iktisat mantýðý açýsýndan bakmak arasýnda epey bir fark var. Siyaset bilimci, ülkenin tarihsel derinliði ve birikimine abanýrken, benim açýmdan “deðer üretme” kapasitesi çok daha belirleyici.

 

ABD neden küresel güç?

 

Aldýðý Nobel sayýsýnýn gösterdiði gibi en ileri düzeyde bilim ve teknoloji ürettiði, dünyadaki toplam hâsýlanýn üçte birini gerçekleþtirdiði ve hem de süper bir orduya sahip olduðu için.

 

***

 

Ben “Türklüðün” nasýl “Türkçeyi çok iyi konuþup yazabilmekle” baþladýðýna inanýyorsam, ülkenin gücünü de, bilim, teknoloji, katma deðer gibi toplumsal nitelik ve becerisinin somut olarak ölçülebilmesine dayandýrýyorum.

 

Bizim kültürel kimliðimizi oluþturan “ýrk, din, mezhep” gibi özellikler yanýnda hayata da “hümanizma” yani doðrudan “insan sevgisi” açýsýndan bakmayý yeðliyorum. Irka, dine, mezhebe deðil, “insanýn insan” olarak “temel hak ve özgürlüklerine”, ayrýca da “beyinsel kapasitesine” dayalý kültürel çoðulculuðun asýl olduðu bir dünya arzuluyorum.

 

***

 

Davutoðlu, dün sabah Brüksel’deki sabah kahvaltýsýndaki toplantýda kimliðine “Avrupalý” sýfatýný da takarak, Türkiye açýsýndan “2015”deki bir tam üyeliðin “gecikmiþ” bile olacaðýný vurguluyor.

 

Ben yazýnýn baþýna dönerken, Dýþiþleri Bakaný yabancý gazetecilerle yediði yemek sonrasýnda Avrupa Komisyonu maratonuna çýkýyor...

 

Akþama ise Nahçývan’a yollanacaðýz, uzun bir yolumuz var, bu keyifli ve uzun bir sohbet imkâný anlamýna da geliyor.

 

***

 

Türk...

 

Müslüman...

 

Liberal...

 

Ýsteyen kendini istediði gibi tanýmlasýn, benim derdim tüm bu kimliklerin baþýna hepsini kapsayacak biçimde “dünyalý” tanýmlamasýnýn gelmesi.

 

AB üyeliði de bunu tescil edecek.

 

Bakalým Nahçývan’a gelirken Bakan Davutoðlu bizlere AB ile ilgili neler anlatacak? Anlatacaklarýndan hareketle “dünyalý” kimliðimize bir “deðer” biçeceðiz...

 

 

 

Mehmet Altan, Taraf, 03.10.2009