Zavalli, (Dücane Cündioglu, Yeni Safak, 06.09.2009)

[Gast]

Zavallý

 

Geçmiþ bilinci, yenilgilerle oluþur. Önce yenilgi, sonra zafer! Yenilgi tatmamýþ hangi nefis zafer duygusuna ihtiyaç duyar?

 

Her zaferin, her zafer isteðinin ardýnda unutulmasý güç yenilgiler vardýr; telâfisi güç yenilgiler... baþarýsýzlýklar ... yetersizlikler... eksiklikler...

 

Geçmiþ bilinci, öncelikle yenilginin, yenilgilerin bilincidir; sonra o yenilgiler nedeniyle kendisine ihtiyaç duyulan zaferlerin...

 

Zayýflýktan veya zayýf olmaktan deðil sadece, zayýf görünmekten bile korkar böyleleri.

 

Zafer kazanma isteði bu yüzden pathetique'tir. Hastalýðý hastalýkla tedavidir. Zýddýyla.

 

Varlýk sýkýntýsý! Güçsüzlük korkusu! “Yýkýlmadým ayaktayým!” zavallýlýðý!

 

* * *

 

Kimse bugünü için geçmiþe ihtiyaç duymaz. Geçmiþ ihtiyacý, bizatihi gelecek içindir. Týpký tarih gibi.

 

Tarihe de bugün için deðil, gelecek için ihtiyaç duyarýz. Gelecek için, yani umut edebilmek için...

 

Geçmiþin mevcudiyeti, geçmiþe iliþkin bilinçli bir tavrýn mevcudiyeti demektir. Geçmiþini bütünüyle kavramaya ihtiyaç duyan her bilinç, hakikatte, geleceðini yeniden modellemeye ihtiyaç duyuyor demektir.

 

* * *

 

Tarihsizlik, anda yaþamaktýr. Gelecek ve geçmiþten mahrum bir hâlde yaþamaktýr.

 

Kim ne derse desin, tarihsizlik, mutlu bir hâlde yaþamaktýr.

 

Evet, geçmiþten ve gelecekten mahrumiyet, aslýnda mutluluk sebebidir.

 

Hâlinden memnunsan, ne geleceði bilmeye ihtiyaç duyarsýn, ne de geçmiþi!

 

Tarihsiz olanýn derdi de olmaz çünkü. Olsaydý, tarihi de olurdu. Tarihi, yani geçmiþi... ve dolayýsýyla geleceði... hatýralarý... iyi ya da kötü hatýralarý... kýsacasý, kayýtlarý...

 

O kayýtlarýn insanoðlunun ayaðýný dünyaya perçinleyen vidalara dönüþmesi iþten bile deðildir.

 

* * *

 

Kiþi, þu veya bu þekilde eksikliðinin farkýna vardýðý an, hemen kollektif bir geçmiþe mensub olduðunu/olmasý gerektiðini hatýrlar ve bütünlüðünü, o kollektif geçmiþin üzerinden ele geçirmeye çalýþýr.

 

BEN iþe yaramazsa oralarda bir yerlerde bekleyen bir BÝZ vardýr her zaman. Yoksa bile kolayca icad edilir ve bir çýrpýda Ben'in geçmiþinden Biz'in geçmiþine geçilir.

 

* * *

 

Tarih zincirinin hem zaaf, hem kudret anlamýna geldiði noktadýr burasý!

 

Birbirine sýmsýký baðlý muhkem halkalar, ah o ne büyük kudret!

 

Bir yaþam boyu, o muhkem halkalardan birine baðlanmýþ olmak, ah ne büyük zaaf!

 

Halkalar, yani insanýn geçmiþinden ve geleceðinden kurtulmasýna izin vermeyen kayýtlar...

 

* * *

 

Ýzafet ve kayýt düþkünlüðünün ardýnda zeval korkusu vardýr; zeval bulma korkusu!

 

Kemâl yetkinlik ve tamlýk demektir. Karþýtýysa zevâl.

 

Zevâl da eksiklik ve noksanlýk demektir. (Daha teknik bir karþýlýk vermek istesem, karþýlýk olarak 'düþkünlük' sözcüðünü seçerdim.)

 

Kemâl sahibi, sözde yetkinliðe, tamlýða ulaþmýþ, yani bütünlük dairesinin tepesine çýkmýþ olan demektir; zevâl sahibi ise, bu bütünlük dairesinin dibine düþmüþ olan...

 

Ýkisi aslâ birbirinden baðýmsýz düþünülemez. Çünkü zevâlsiz kemâl, kemâlsiz zevâl olmaz!

 

Kiþi zevâldeyken kemâli arzular ve tabiatýyla kayd u izafet aracýlýðýyla tamamlanacaðýný zanneder; aid olmakla, mensub olmakla...

 

Yani bir bütüne/bütünlüðe aid ve bir bütüne/bütünlüðe mensub olmakla...

 

 

 

Geçmiþ bilinci, yenilgilerle oluþur, demiþtik. Ben'in bilinci de, Biz'in bilinci de.

 

Üç semavi din de insanýn yeryüzündeki mâcerasýný bir yenilgi anlatýsýyla baþlatýr; Adem-Havva anlatýsýyla...

 

Bu yenilgiyi bir baþka yenilgi izler: Kabil hikâyesi.

 

Sonra zaferler gelir; birbiri ardýsýra galibiyetler ve maðlubiyetler...

 

Ýnsanoðlu bu süreçte, bütünlük dairesinin bazen tepesine çýkar (kemâl), bazen dibine düþer (zevâl)...

 

Nitekim zavallý kelimesinin kökeninde zevâl'in bulunmasý ve 'düþkün' anlamýný taþýmasý, hiç de sebepsiz yere deðildir. Ýnsan zavallý (düþkün) bir varlýktýr; çünkü öncelikle bu dünyaya düþmüþtür ve düþüþü bu dünyada da hâlen devam etmektedir.

 

 

 

Komik olaný da þu: Bazý insanlar sadece bazý insanlarýn zavallý olduklarýný düþünüyorlar. Oysa bütün insanlar zavallýdýrlar.

 

Düþkün olmayaný olmaz insanýn!