Atatürk'ün cenaze namazý neden camide kýlýnmadý

[Gast]

Hatta Atatürk'ün cenaze namazý kýlýndý mý? Anadolu Ajansý'nýn haberine bakýlýrsa evet, kýlýndý. O sýrada ajansýn muhabiri olarak töreni takip eden Cemal Kutay'a göre de kýlýndý, baþkalarýna göre de. Ýyi ama neden herhangi bir görüntü yok ortada? Madem kýlýndý, tek bir fotoðraf karesi olsun neden esirgendi milletten? Sessuzluk.

Bir adým daha atalým ve artýk sorulmasýnýn zamaný gelen, o ucu zehirli soruyu soralým: Atatürk'ün cenaze töreni boyunca neden hiçbir dinî simgeye yer verilmedi?

 

Þimdi bunu sordum ya, birtakým iþgüzarlar buradan kim bilir kaç demet nane devþirecekler. Vay, Atatürk'e dinsiz dedi, falan filan. Yahu burada ölmüþ bir Atatürk'ten söz ediyoruz. Kendi cenaze törenini kalkýp kendisi düzenleyecek deðildi ya. Törenin birinci derecedeki sorumlularý, o sýrada cumhurbaþkaný olan Ýsmet Ýnönü ile Baþbakan Celal Bayar ve bir de Genelkurmay Baþkaný Fevzi Çakmak'týr. Görünüþ böyle. Ancak her üçünün de cenaze namazý camilerde kýlýnmýþtý ve 'dinsel simgeler' þöyle ya da böyle eþlik etmiþti son yolculuklarýna.

 

O zaman tekrar soralým o zehirli soruyu: Atatürk'e bu 'ladinî' cenaze törenini kimler düzenledi? Dolmabahçe Sarayý'ndaki tabutunun etrafýna o kocaman 6 adet meþaleyi kimler dikti? (Güya Cumhuriyet Halk Partisi'nin 6 okunu sembolize ediyordu bunlar. 'Meþaleler ebediyete kadar yanacaktýr', diyordu zamanýnda yayýnlanan bir dergi.)

 

 

Baksanýza, az kalsýn, cenaze namazý dahi kýlýnmayacakmýþ. Annesi gibi dindar biri olduðu belli olan Atatürk'ün kýzkardeþi Makbule Haným, Cumhurbaþkanlýðý Genel Sekreteri Hasan Rýza Soyak'ý sýkýþtýrýp da, "Aðabeyimin cenaze namazý hangi camide kýlýnacak?" diye sormasa onu bile gürültüye getirecekleri anlaþýlýyor. Bunun üzerine Diyanet Ýþleri Baþkaný Rýfat Börekçi'ye durum sorulmuþ, o da namazýn camide kýlýnmasýnýn þart olmadýðýný söylemiþ: "Onun cenaze namazý" demiþtir Börekçi, "tertemiz hale getirdiði bütün vatanda bu farizanýn yerine getirilebileceði her yerde kýlýnabilir."

 

Anadolu Ajansý Muhabiri Cemal Kutay 19 Kasým 1938 günü yaþanan o görüntülenemeyen sahneyi þöyle anlatýr:

 

"Dolmabahçe Sarayý'ndaki hazýrlýklar erkence baþlamýþtý. Büyük ölünün son ihtiram (saygý) nöbetini bekleyen yaverleri ve dostlarý, büyük üniformalý subaylar, vali ve belediye reisi, bu hazýrlýklara nezaret ediyorlardý. (...) Ýçeride merasim baþlamadan, ailesinin talebi ile büyük ölünün namazý kýlýnmak suretiyle hususi merasim yapýlýyor. Tekbir Türkçe verilmiþ, namazý Ýslam Tetkikleri Enstitüsü direktörü Ord. Prof. Þerafettin Yaltkaya tarafýndan kýldýrýlmýþtýr."

 

Hakký Tarýk Us ise kendi çýkardýðý "Kurun" gazetesindeki yazýsýnda ilginç bir ayrýntýya yeniden dikkatimizi çekiyor. Atatürk'ün çok sevdiði bilinen Hafýz Yaþar, sandukanýn baþýnda "Türkçe ezan" okumuþtur. Muhtemelen namaz sonunda da Türkçe telkin verilmiþ ve yine Türkçe tekbirler getirilmiþ olmalýdýr.

 

Bu kýrýntý kabilinden bilgiler þöyle bir manzara doðuruyor gözümüzde:

 

Makbule Haným aðabeyinin cenaze namazý kýlýnmadan gömüleceðinden endiþelenerek müdahale etmiþ ve namazýn kýlýnmasýný istemiþtir. Bunun üzerine dýþarýda bir camide, muhtemelen en yakýnda bulunan Dolmabahçe Camii'nde cenaze namazýnýn kýlýnmasý gündeme gelmiþ, ancak "bazýlarý" buna, laikliðe aykýrý düþeceði endiþesiyle karþý çýkmýþlar ve sarayda kýlýnmasýný istemiþler, Diyanet'ten de "caizdir" fetvasý alýnýnca "sayýsý mütevazi olan" bir cemaat ile (kaç kiþi olduðunu bilmiyoruz, 10-15 kiþi olduðu tahmin edilebilir) Türkçe ezan ve tekbirlerle kýlýnan cenaze namazýnýn ardýndan dua edilmiþ ve böylece dinî tören tamamlanmýþtýr.

 

Ancak bu sýrada bütün fotoðraf makineleri ve varsa kameralar kapattýrýlmýþ ve herhangi bir görüntü alýnmasýnýn titizlikle önüne geçilmiþ olduðunu hatýrlatalým. Elimizde böyle bir fotoðraf olsaydý laiklik elden mi giderdi? Anlamak zor hakikaten.

 

Halbuki Atatürk'ün en yakýn silah arkadaþlarýndan Fevzi Çakmak ve Ýsmet Ýnönü'nün son anlarýnda ve cenaze namazlarýnda açýkça 'dinsel simgeler' yer bulabilmiþ ve hiç de laiklik elden gitmemiþtir.

 

Buyurun, torunu Gülsün Bilgehan anlatsýn bize Ýnönü'nün son anlarýný:

 

"Aile fertleri, koruma polisleri, yakýnlar sýrayla yanýna girip, sessizce Kur'an okuyorlardý.(...) Mevhibe Haným kefen ve cenaze gereçlerini almýþtý, yýllardýr sandýðýnda saklýyordu. Hocalar gerekli dini iþlemleri yaptýlar, koruma polisleri ve yakýnlarýn yardýmýyla kütüphanede bekleyen tabuta yerleþtirdiler. (...) Hareket etmeden önce hoca cemaate bir konuþma yaptý ve bahçe kapýsýna doðru omuzlarda tabutla yol alýndý [ve] cenaze namazýnýn kýlýnacaðý Maltepe Camii'ne doðru uzun bir yürüyüþ baþladý."

 

Atatürk'e dinî motifleri de olan bir cenaze töreni düzenletmeyen Ýnönü'nün kendi cenazesinde normal bir Müslüman'a yapýlmasý mutad olan son görevlerin eksiksizce yerine getirildiðini görünce þaþkýnlýðýmýz daha da artýyor.

 

Peki Fevzi Çakmak'ýn cenaze töreni? Onunki zaten bir askerin deðil, bir evliyanýn cenaze töreni gibidir. Üzerine Kâbe örtüsü serilmiþ, tabutu yüz binlerin elleri üzerinde taþýnmýþ, Ýstanbul sokaklarý o gün Arapça tekbirlerle tam 7,5 saat boyunca inlemiþ ve cenaze, Eyüpsultan Mezarlýðý'na, þeyhinin yaný baþýna dualarla gömülmüþtür.

 

En yakýn silah ve çalýþma arkadaþlarý böyle dinî törenlerle gömülürken, neden ayný tören Atatürk'ten esirgenmiþtir? Þöyle yüz binlerin katýlacaðý muazzam bir cenaze namazý görüntüsü, onu bu milletin kalbinin daha derinlerine yerleþtirmez miydi? Ve hâlâ devam edip giden "Atatürk dinsiz miydi?" tartýþmasýna bir son nokta konulmuþ olmaz mýydý?

 

Yazýlarýmýn sonuna kýymýk yerleþtirmeyi seviyor muyum ne? Buyurun Abdülhalýk Renda, Refik Saydam, Fevzi Çakmak, Kemal Gedeleç, Celal Üner ve Nevzat Tandoðan imzalý 'protokol'e. Aktarýyorum:

 

"Ebedi þef Atatürk Etnoðrafya Müzesi dahilinde muvakkaten yaptýrýlan medfene... 31 Mart 1939 Cuma günü saat 14.00'te konulmuþtur." Nasýl? Biz 21 Kasým 1938'de konulduðunu bilmiyor muyduk Etnoðrafya Müzesi'ne? Aradan geçen 4 ay içerisinde Atatürk'ün naaþý neredeydi ki?

 

Zaman