Ramazan Bayramý þeker tadýndadýr

[Gast]

AHMET ÇAKIR

 

Sayýn Baþbakan, 'Ramazan Bayramý'na 'Þeker Bayramý' diyenleri haþlayýverince hararetli bir tartýþma baþladý.

Aslýnda bu, yeni bir tartýþma deðil; ayný mesele 2005 yýlýnda ayný þekilde tartýþýlmýþ, hatta muzip bir köþe yazarý, üþenmeyip 'Ramazancý', 'Þekerci' ve 'orta yolcu' meslektaþlarýný tek tek sayarak elli dört yazardan otuz dokuzunun Ramazan Bayramý'ný, on ikisinin Þeker Bayramý'ný tercih ettiðini, üçünün de ikisini birden kullandýðýný yazmýþtý.

 

Bu çeþitliliði bir kavga konusu da deðil de, Türkçenin ve Türk kültürünün zenginliði sayamaz mýyýz? Ayný bayramýn iki farklý ismi nedense son birkaç yýldýr ýsrarla tokuþturuluyor. Hâlbuki benim neslim Þeker'e de âþinadýr, Ramazan'a da... Belki inanmayacaksýnýz, bayramlar bana hep çocukluðumu renklerine boyayan ýþýl ýþýl horoz þekerlerini hatýrlatýr.

 

Eskiler daha çok 'Ýyd-i Fýtr'ý kullanýr, birbirlerinin bayramýný "Ýyd-i saîd-i fýtrýnýz mübarek olsun!" gibi sözlerle tebrik ederlerdi. 'Fitre' þeklinde Türkçeleþen 'fýtr' kelimesi, Arapçada "orucu açmak" anlamýna gelir; 'iftar' ve 'fýtrat' kelimeleriyle ayný köktendir. Ramazan Bayramý'nda 'fitre', yani 'sadaka-i fýtr' verilir. Bu, Ramazan'ý idrak edip bayrama ulaþan ve temel ihtiyaçlarý dýþýnda belli bir miktarda varlýða sahip Müslümanlarýn kendileri ve velâyetleri altýnda bulunan kiþiler için yerine getirmekle yükümlü olduklarý malî bir ibadettir.

 

'Þeker Bayramý' tabirinin bize has bayram gelenekleriyle iliþkili olduðunu sanýyorum. Bayram ziyaretlerinde öncelikle þeker ve tatlý ikram edilerek bir bakýma yýl boyunca 'aðýz tadý' temennisinde bulunulduðu için Ramazan Bayramý halk arasýnda bu isimle de anýlýr. Kim ne derse desin, güzel bir isimlendirmedir bu. 'Þeker' sýfatýný her zaman güzelleme maksadýyla kullanmaz mýyýz?

 

Ancak bu tabir, sanki bir süredir Ramazan'ý bir ibadet ayý olarak yaþamayan, fakat bayramýndan da vazgeçemeyenler tarafýndan dayatýlmak isteniyor. Baþka bir ifadeyle, üç günlük tatil fýrsatýný dinle, imanla iliþkilendirerek aðýzlarýnýn tadýný kaçýrmak istemeyenler var.

 

Olsun, onlar da mütedeyyin Müslümanlarýn bayram sevincine 'þeker'le katýlýversinler, bu sevinçten istifade etsinler. N'olur sanki, kýyamet mi kopar?

 

Bayramlarda dayanýþma ve yardýmlaþma elbette sadece fitre vermek ve kurban kesmekten -eskilerin Kurban Bayramý'na de 'iyd-i adha' dediklerini hatýrlatmak isterim- ibaret deðildi. Evlerde sofralar herkese açýktý ve hediyeleþilirdi, hem de hiç ayrým gözetilmeden... On dokuzuncu yüzyýlýn ortalarýnda Ýstanbul'u ziyaret eden Fransýz þairi Gerard de Nerval, Noel'e benzettiði bayramlara her dinden insanlarýn katýlabilmesine hayret etmiþtir. Hayret ettiði bir baþka husus da, herkesin hemen her eve girip yemek yiyebilmesi, hatta bu evlerde yemek yiyenlerin Müslüman olup olmadýklarýna bakýlmamasýdýr.

 

Bayramlar dayanýþma, yardýmlaþma ve barýþma günleridir. Yüreklerin topluca vuracaðý, hep birlikte sevineceðimiz günlere ihtiyacýmýz var. Lütfen, bu günleri sudan sebeplerle ve saçma tartýþmalarla birbirimize zehir etmeyelim.

 

Efendim, Ýyd-i Said-i Fýtr'ýnýz, Ramazan ve Þeker Bayramý'nýz kutlu ve mübarek olsun.