(01.11.2022) Anadil dersleri eyaletlerde nasıl veriliyor?

[Webmaster]

 

Anadil dersleri eyaletlerde nasıl veriliyor?

Almanya´da okullarda anadili almanca olmayan yüzbinlerce öğrenci var. Bu öğrenciler ve veliler anadillerini koruma amacıyla okullardan, eyaletlerden, okul bakanlıklarından anadil dersleri talebinde bulunuyorlar. Özellikle türkçe gibi yaygın olan dillerde dersler talep ediliyor.

Türkçe dersleri zamanında Almanya genelinde çok yaygındı. Hemen hemen her okulda, özellikle türklerin yoğunlukda olduğu Berlin ve Kuzey Ren-Vestfalya eyaletlerinde, türkçe dil eğitimi almak mümkündü. Bu dersler okul müfredatının dışında kurs şeklinde verilirdi ve notlar karneye yansımazdı. Bu kurslar genelde konsolosluklar tarafından düzenlenirdi. Bazı okullarda ise türkçe dersi okulun müfredatında yer alırdı ve bu dersde alınan notun bir önemi vardı.

Zamanla anadil dersleri azalmaya başladı. Bunun farklı sebepleri vardı. Bazen öğretmen yetersizliği, konsoloslukların eleştirilmesi, bazen kurslara ihtiyaç duymamak, bazen de anadillere gösterilen umursamazlık sebebiyle dersler kaldırılmıştı. Bu konulara geçmiş yazılarımızda çok değindiğimiz için burada kısa kesiyoruz. İsteyenler Öztürk´ün arşivinden ulaşabilirler.

Eğer bugüne geri dönersek, son yıllarda anadil derslerinin yine çoğaldığını görüyoruz. Şuan Almanya genelinde toplam 140.000 öğrenci anadil derslerine katılıyor. Bu sayı olması gerekenin ve talebin çok altında olsa da, katılım sayısında bir yükseliş var.

Bir çok okul tekrar anadil dersleri vermeye başladı. Kimi eskisi gibi kurs olarak, kimise de müfredat içinde bir ders olarak anadil derslerini veriyor. Eyaletler, genelde kurs şeklinde dersleri tekrar vermemek için müfredat içindeki anadil derslerini çoğaltma çabasındalar.

Eyalet farkları

Bu bağlamda araştırma yapan Mediendienst Integration kurumunun tespitlerine göre, Almanya´da eyaletler arası farklı uygulamalar var. Bilindiği gibi Almanya´da okul sistemi eyaletten eyalete değişiyor, dolayısıyla hem anadil derslerinde hem diğer derslerde, diplomalarda, karnelerde, hatta okul tatillerinde bile çeşitlilikler ortaya çıkıyor.

Araştırmaya göre 7 eyalette hem okul müfredatı içerisinde anadil dersleri veriliyor hem de aynı zamanda kurs şeklinde anadil dersleri veriliyor. 5 eyalette ise sadece okul müfredatı içinde anadil dersleri mevcut. Bavyera ve Baden-Württemberg eyaletlerinde öğrenciler sadece kurs olarak anadil derslerine katılabiliyorlar.

Berlin, Brandenburg, Bremen, Rheinland-Pfalz ve Kuzey Ren-Vestfalya eyaletleri son iki yılda müfredat anadil derslerini daha da genişlettiler. Saarland eyaletinde 2019´da kurs olarak verilen anadil dersleri kaldırdı. Hamburg ve Hessen eyaletlerinde kurs olarak verilen anadil derslerine iki yıl öncesine göre önemli ölçüde daha fazla öğrenci katılıyor. Hamburg´da yaklaşık %30, Hessen´de ise %40 civarında daha fazla öğrenci derslere katılıyor.

Anadil derslerinin büyük bir kısmı ilkokullarda verilmektedir. Ortaokullarda ise anadil dersleri yetersiz sayıda veriliyor ve var olan ihtiyacı doldurmuyor.

Federal eyaletlerden alınan bilgilere göre, anadil dersleri son zamanlarda korona pandemisi nedeniyle evde eğitimde de sıklıkla yer aldı.

En yaygın dil türkçe

En yaygın anadil dersi ise, beklendiği gibi türkçe. Arapça, lehçe ve rusça Doğu Almanya’da yaygın anadil dersleri. İspanyolca, İtalyanca veya Hırvatça dersleri de yaygın.

Kuzey Ren-Vestfalya, Saksonya ve Rheinland-Pfalz eyaletlerinde en geniş anadil dersleri veriliyor. Bu eyaletlerde çok farklı dillerde anadil dersleri mevcut. Genelde ise büyük şehirlerde anadil dersleri daha yaygın.

Bielefeld şehrinde durumlar nasıl?

Bielefeld şehrinde 19 ilkokulda ve 3 ortaokulda türkçe anadil dersleri veriliyor. Diğer diller katılım yetersizliği nedeniyle nadiren veriliyor. Çünkü ilkokulda anadil dersi verebilmek için 15 öğrenci, ortaokulda ise 18 öğrenci gerekiyor. Bu sayılara her zaman ulaşmak mümkün olmuyor. Bazen bu sayılara ulaşabilmek için sınıflar, hatta okullar birleştiriliyor. Bu ise bazı öğrenciler için ulaşım sıkıntısını meydana getiriyor.

Dr. Cemil Şahinöz, Öztürk, Kasım 2022