Derinlik sarhoþluðu (Ali URAL - ZAMAN, 15.11.2009)

[Gast]

Sahilde yürüyorum. Milyonlarca dalga birdirbir oynuyor coþkuyla. Birbirinin sýrtýndan aþarken köpükler saçarak yaklaþýyor bana. Eðilsem bütün okyanuslar tek tek atlayacak sýrtýmdan.

Eðilmiyorum, ayakkabýlarýmýn üstünde yosundan bir imza. Derin bir davetiye, geri çekilip tekrar yoklayan. Zarfýyla ayaklarým arasýnda gidip gelen ýsrarla. Tam vazgeçti, derken yanýmda buluyorum onu. Ýþte geldi, derken kayboluyor. Oyun mu oynuyoruz? Yeni bir oyuncuya ihtiyacý olmayan bu taþkýn kalabalýða soruyorum: Oyun mu oynuyoruz! Birden duruluyor deniz, cam gibi. Derinliðin sessizlikle ayný soydan geldiðini ima eden bir duruþ bu. Balýklarý dilsiz kýlan bir muamma. Ayaklarýma kadar gelen bu kadim kahramana ne cevap vereceðim? Bu devasa akvaryumu çýt çýkarmadan mý seyredeceðim? Sessizliðe sessizlikle karþýlýk verilir mi? Beni dalgalarýnýn arasýna katmak isteyen bu lacivert belaya nasýl anlatacaðým korkumu? "Be derya der menâfi biþumârest/ Veger hâhî selâmet derkenârest/ Denizin yararlarý çoktur. Fakat sen selameti istiyorsan kýyýdadýr o," sözü kurtarýr mý beni? Sâdî'nin salý taþýr mý bu kazazedeyi? Kýyýda kumla oynayan çocuklar gülmez mi bana, avuçlarýný aðýzlarýna kapatarak. Kalelerinin burcunu düzeltirken plastik kürekleriyle, "Korkak!" demezler mi fýsýltýyla.

 

Denizi konuþmaya davet ediyorum derinlik hakkýnda. Bildiði her þeyi açýklasýn. Ýkna edemezse oyuna katýlmayacaðým. Çocuklarýn gülüþleri arasýnda yürümeye devam edeceðim kýyýda. Gemilerden söz etsin mesela, yüzlerce yýldýr hazmedemediði. Yosunlu küpleri, paslý sandýklarýyla yokluða direnen. Kemiklerine midyeler yapýþan kazazedeleri anlatsýn, çengellerinin ucunda balýklar oynaþan korsanlarý. Buzdaðlarýndan da bahsedebilir. Çoðunu kendine sakladýðý o korkunç elmaslardan. Tamam, iyi þeylerden de söz etsin. Paylaþýlamayan güzelliðinden. Pencerelerini yarýþtýran insanlardan denize doðru. Ýncilerinden, akýllarý alan, mercanlarýndan kamaþtýran gözleri. Balýklarýndan, kocaman gözleri ve fenerleriyle þenlendiren karanlýklarý. Taþýdýðý yüklerden, ondan baþka kim taþýyabilir daðlarý sýrtýnda. Sessizce yol alan su derviþlerinden, kaplumbaðalardan yani. Yunuslardan, derinliðin o sevimli elçilerinden. Fakat basýnçtan da bahsetsin inciye giden yolda. Derinlik sarhoþluðuyla baþý dönen dalgýçlardan. Ah derinlik sarhoþluðu! Dalgalar kadar taþkýn, köpükler kadar sersem, girdaplar kadar duyarsýz. Vurgunla mühürlenen bir haz cümbüþü, dalgýçlara oksijen tüplerini attýran.

 

Deniz bana dedi ki: Derin olmak kolay deðil. Kolay deðil tonlarca yükü taþýmak. Ýstersen o meþhur kamusuna sor, meþin ciltli. "Terinð"den gelir, "derin", yalnýz sular için söylenir. Kim derinleþebilir yalnýz kalmadan! Fakat dibe doðru yol almak yetmez yalnýz. Derinlik, enginliði ve geniþliði de ister. Karanlýktýr ufuksuz derinlik. Derin görünmek kolay. Kapýþýlýyor tiyatroda derinlik rolü. Suflöre gerek yok. Kaþýnýn birini alnýna kaldýrýp diðerini çenene sarkýtýrsan Piso gibi, Cicero sana da "derin" diyebilir gülümseyerek. Ya da Nietzsche'ye kulak vererek bulandýrýrsýn suyu, "Kalabalýk dibini göremediði her þeyi derin sanýr!" O vakit derin bir yara olur derinlik iyileþmeyen. Yerkabuðuyla örtsen de onu. Bir çocuk bakýþý bile deler, fýþkýrýr cehalet. Kara bir cerahat gibi akar. Derin olsaydý dülgerbalýðý gibi sanatýn mührünü taþýrdý sýrtýnda. Yontardý aynasýný yakuttan. Kýzýlötesi davet ederdi balýkçýlarý her þafakta. Göz göre göre avlansýnlar. Göz göre göre kaçýrsýnlar balýðý. Oltalarý bulutlara deðsin savururken kurþunu. Derinlik yükseklerin hakkýdýr.

 

Sahilde yürüyorum. Milyonlarca dalga birdirbir oynuyor coþkuyla. Birbirinin sýrtýndan aþarken köpükler saçarak yaklaþýyor bana. Eðilsem bütün okyanuslar tek tek atlayacak sýrtýmdan. Eðilmiyorum, ayakkabýlarýmýn üstünde yosundan bir imza. Derin ormanlarda bir koro vahþetin þarkýsýný söylüyor. Derin kuyularda bir çýnlama hatýrlatýyor Yusuf'u. Derin gölgelerde kayboluyor bedenler. Derin ruhlarda lambalar canlanýyor art arda. Derin madenlerde in cin top oynuyor. Derin þarkýlarda çýrpýnýyor notalar. Derin gözler kapandý, ayak bileðinde su. Sudan çýktý, derin derin nefes alýyor dalgýç. Öyle bir çekiyor ki ciðerlerine göðü, býraksalar bulutlarý içine alacak. Býraksalar açýk denizden dönmeyecek Yahya Kemal. "Derinden bir hýçkýrýk geliyor/ Bu sahillerin seslenir her yerinden/ Derinden, derinden, derinden.../ Hazin günlerin derbeder musikisi."