Ermeni gazetesindeki Said Nursi

[Webmaster]

Ermeni gazetesindeki Said Nursi

 

http://www.risalehaber.com/images/news/63069.jpg

 

 

Agos Gazetesi, hamallarla ilgili bir haber-yazýda Said Nursi'nin Kürt ve Ermeni hamallar arasýndaki kavgayý yatýþtýrdýðý ve dostluk tavsiyesinde bulunduðunu yazdý

Ahmet Bilgi'nin haberi:

 

Risale Haber-Türkiye'deki Ermeni vatandaþlara yönelik yayýn yapan bir suikast sonucu öldürülen Hrant Dink'in sahibi olduðu Agos Gazetesi, hamallarla ilgili bir haber-yazýda Bediüzzaman Said Nursi'nin Kürt ve Ermeni hamallar arasýndaki kavgayý yatýþtýrdýðý ve dostluk tavsiyesinde bulunduðunu yazdý.

 

Nevzat Çiçek imzalý haberde, hamallýk mesleði ile ilgili geçmiþten günümüze bilgiler verilirken, Kürt ve Ermeni hamallar arasýnda rekabet yaþandýðý belirtildi.

 

Haberdeki ilgili bölüm þöyle:

 

"Araþtýrmacýlara göre, 18. yüzyýlda hamallarýn büyük çoðunluðu Erzurum, Bitlis, Van, Muþ ve Elazýð gibi yörelerden Ýstanbul'a geliyordu. Ermeni ve Kürt hamallar, sonralarý gittikleri memleketlerindeki insanlarý Ýstanbul'daki iþ olanaklarýndan haberdar ederek, 'hemþeri kolonileri'nin yaratýlmasýna zemin hazýrlar. 1826'ya kadar beraber iþ yapan Kürt ve Ermeni hamallarýn kaderi, 1826'da Yeniçeri Ocaðý'nýn kaldýrýlmasýyla deðiþir. Yeniçeri Ocaðý'na kayýtlý olan ve bir dizi isyanda ön saflarda bulunan Kürt hamallar, böylece, güçlerini önemli ölçüde yitirirler. Bu hamallardan bir kýsmý bir daha dönmemek üzere gemilere doldurulup Anadolu'ya gönderilir. Tasfiye edilen Kürt ve Türk hamallarýn yerini ise Ermeni hamallar alýr. 1876'da iktidara gelen Abdülhamit, Kürt hamallarý tekrar Ýstanbul'a getirterek Ermeni hamallara karþý mevzilendirir. 26 Aðustos 1896'da bir kesim Ermeni devrimcinin Galata'daki Osmanlý Bankasý'na saldýrmasýyla baþlayan olaylar çok kanlý geçer. Binlerce Ermeni öldürülür. Bu olaylar nedeniyle 400-500 Ermeni hamal iþini býrakmak zorunda kalýr. Kürtler, 70 yýl sonra hamallýk mesleðinde iktidarý tekrar ele geçirirler. Kürt hamallar, bu yýllarda, Avrupa basýnýnda Abdülhamit'in "Kürdistan'dan getirttiði baltalý Kürtler" olarak anýlýr.

 

"1906'da Ýstanbul Belediye Baþkaný Rýdvan Pasa'nýn Kürt Bediihaniler tarafýndan öldürülmesi, Kürt hamallar üzerindeki baskýnýn artmasýna yol açar. Bu baský ancak 2. Meþrutiyet'ten sonra ortadan kalkar. 1908'de Avusturya'nýn bazý Osmanlý topraklarýný ve Bosna-Hersek'i ilhak etmesi sonucunda, Ýstanbul'da Avusturya'ya karþý boykotun öncülüðünü Kürt Ali adýnda bir hamal yapar. Boykot 27 Þubat 1909'da son bulur. Kürt Ali'nin, hamallardan topladýðý parayý kendi hesabýna aktardýðý iddia edilir.

 

"Bu sýralarda Kürt hamallarýn bulunduðu umum yerleri ve kahvehaneleri dolaþan Said-i Nursi, babasýnýn da hamal olduðunu belirterek, Kürt hamallara, Ermeniler için "Dost olup el ele vereceðiz" uyarýsýnda bulunur. 1925'te patlak veren Þeyh Sait Ýsyanýnda, Þeyh Said'in oðlu Ali Rýza Efendi'nin Ýstanbul'da Kürt Amele Reisi Reþid Aðanýn evinde kaldýðýnýn belirlenmesi, Kürt hamallarýn gözaltýnda tutulmasýna sebep olur. Sonraki yýllarda, hamallýk mesleði tamamýyla Kürtlerin eline geçer. Ticaretin geliþmesi ve yeni iskelelerin açýlmasýyla beraber, Sivas, Kastamonu ve Tokat'tan gelen hamallar az da olsa sektörde yer almaya baþlarlar. Son dönemlerde Adýyamanlý ve Malatyalý hamallar sektörü ele geçirir."

 

Risale Haber'in notu:

 

Haberde yer alan bölüm Bediüzzaman Said Nursi'nin "Divan-ý Harb-i Örfi" adlý eserinde þu þekilde geçmektedir:

 

"Ýstanbul'da yirmi bine yakýn hemþehrilerimi (hamal ve gafýl ve safdil olduklarýndan) bazý particiler onlarý iðfal ile vilâyat-ý þarkiyeyi lekedâr etmelerinden korktum. Ve hamallarýn umum yerlerini ve kahvelerini gezdim. Geçen sene anlayacaklarý suretle Meþrutiyeti onlara telkin ettim. Þu meâlde:

 

"Ýstibdat, zulüm ve tahakkümdür. Meþývtiyet, adâlet ve Þeriattýr. Padiþah, Peygamberimizin emrine itaat etse ve yoluna gitse halîfedir. Biz de ona itaat edeceðiz. Yoksa, Peygambere tâbi olmayýp zulüm edenler, padiþah da olsalar haydutturlar. Bizim düþmanýmýz cehâlet, zaruret, ihtilâftýr. Bu üç düþmana karþý; san'at, marifet, ittifak silâhiyle cihâd edeceðiz. Ve bizi bir cihette teyakkuza ve terakkiye sevk eden hakikî kardeþlerimiz Türklerle ve komþularýmýzla dost olup el ele vereceðiz. Zirâ husûmette fenalýk var, husumete vaktimiz yoktur. Hükümetin iþine karýþmayacaðýz. Zirâ, hikmet-i hükümeti bilmiyoruz.

 

"Ýþte o hamallarýn, Avusturya'ya karþý-benim gibi bütün Avrupa'ya karþý boykotajlarý ve en müþevveþ ve heyecanlý zamanlarda âkýlâne hareketlerinde bu nasihatýn tesiri olmuþtur. Padiþaha karþý irtibatlarýný ta'dil etmeye ve boykotajlarla Avrupa'ya karþý harb-i iktisadî açmaya sebebiyet verdiðimden, demek cinayet ettim ki, bu belâya düþtüm.

 

 

Risale Haber, 04.11.2009