Kürtlerin kökü nerden gelmektedir?

[Gast]

Kürtlerin kökü nerden gelmektedir. Peygamberimiz s.a.v. ahirzaman da bir kavmin Ýslam dinini ayakta tutacaðýný söylemiþ midir? Bu kavmin Kürt kavmi olduðunu söyleyenler var. Kürtler hakkýnda geniþ bilgi verebilir misiniz?

 

 

Deðerli Kardeþimiz;

 

 

- “Ahirzaman da bir kavmin islam dinini ayakta tutacaðýna” dair bir ifadeyi bildiren bir hadis kaynaðýna rastlayamadýk. Bu konuda Peygamberimiz(a.s.m)’den gelen meþhur ve sahih olan rivayet þöyledir:

 

“Ümmetimden bir taife/topluluk -Allah’ýn emri gelinceye kadar/kýyamete kadar galibane bir þekilde hak üzere-mücadelelerine devam ederler”(Buharî, Ýtisam, 10). Buharinin deðiþik rivayetinde “ümmetimden bir taife, bir kavim, bazý insanlar” þeklinde farklý sözcükler kullanýlmýþtýr. Bunlarýn hepsi, bir cemaat, bir topluluk anlamýndadýr.

 

Bediüzzamn Sadi Nursi de (bk. Sikke-i Tasdik, s. 54, 164; Kastamonu, s 27), bu hadisin manasýna uygun bir topluluðun bu asýrdaki bir örneðinin Nur talebeleri olduðunu söylemiþtir ki, bu da bu rivayetlerde sözkonusu olan –belli bir kavim deðil- bir topluluk olduðunu göstermektedir.

 

- Ünlü tarihçi Ýbn Hallekan, Ýbn Abdul-Ber’den naklettiðine göre, kürtler, Amir b. Muzikya b. Amir b. Maissema neslindendir. Amir’in Arap olduðunda þüphe yoktur. Bunlar daha sonra Arap olmayan yerlere gittiler, çoðaldýlar ve orada Ekrad=kürtler adýný aldýlar.(bk. Alusî, Fetih, 48/16. ayetin tefsiri).

 

- Bir Arap þairi de bu konuyu þiirsel olarak dillendirmiþtir. Tercümesi: Yemin ederim ki, Kürtler Faris neslinden deðildir. Bilakis onlar, Amr’ýn oðlu Amir’in oðlu “Kürd”’ün neslindendir. Bu da Ýbn Abdu’l-Berr’in yukarýdaki açýklamasýný desteklemektedir (bk. a.g.y)

 

- Bazý alimlere göre, Kürtler Yemen’deki Kahtan kabilesinden olup, Hz. Ýsmail’in soyundan gelmiþtir. Nitekim Semhudî, Tarihu’l-Medine adlý eserinde þu bilgilere yer vermiþtir: Ansardan olan Evs ve Hazreç kabileleri, Salebetu’l-Anka b. Amr Muzikya’nýn soyundandýr. Adý geçen Amr’in 13 oðlu vardý. Bunlar; Salebe, Harise (Huzaa’ kabilesinin babasý), Cefene (Gassannîlerin babasý), Vudaa, Ebu Harise, Avf, Kâb, Malik, Ýmran, Kürd adlarýný taþýyordu (bk. a.g.y.).

 

Alusî’nin kanaati þu merkezdedir: Bugün büyük bir kitleyi oluþturan kürtlerin bir kýsmý, adý geçen Amr b. Muzika’nýn çocuklarýndan, bir kýsmý da baþka Arap kabilelerinden gelmiþ olabilirler. Bir kýsmý da Hz. Hüseyin’in soyundan gelenlerden oluþmaktadýr. Özellikle Berzencilerin bu soyu çok meþhurdur. Genel olarak Kürteler þecaat/kahramanlýkla ünlüdür. Ýçlerinde erba-bý fazilet pek çoktur. (bk. Alusî, a.g.y).

 

- Bediüzzaman da “Kürtlerin, Arap kavm-i necibi ile ýrken alakadar bulunduðu hakayýk-ý tarihiyyedendir” (Ýçtimaî Dersler, s. 579) ifadesiyle bu konudaki görüþünü ortaya koymuþtur.

 

- Bildiðimiz kadarýyla, Kürtler Müslüman olmadan önce, en çok etkilendikleri dinin Zerdüþt olduðu hususu kabul görmüþ bir görüþtür. Zerdüþt'ün peygamber olup olmadýðý hususu ise, alimler arasýnda tartýþmalý bir konudur.

 

Ünlü Müfessir Alusi'ye göre, küretlerin bir kýsmý Hz. Peygamber(a.s.) zamanýnda müslüman olmuþlardýr. Hatta bunlardan "Ebu Meymun Cabân el-Kurdî" ismindeki bir sahabi kürt kökenlidir(Alusî, 17/67; 26/1-2-1-3).

 

- Taberanî de el-Mucemu’s-Saðir ve el-Mucamu’l-Evsat adlý eserlerinde kaydettiði bir hadis rivayetinde “Meymun el-Kurdî”nin adýný zikretmiþtir. Söz konusu hadisi, Meymun el-kurdî babasýndan(Ebu Meymun Câbân) o da Hz. Peygamber(a.s.m) den nakletmiþtir. Taberanî, Ebu Meymun’un Hz. Peygamber(a.s.m)’den yalnýz bu hadisi rivayet ettiðini de bildirmiþtir(el-mucemu’s-saðir, 1/114; el-Evsat, 4/380-þamile). Hafýz el-Heysemî, bu rivayet zincirindeki bütün adamlarýn sika/saðlam olduklarýný söylemiþtir (bk. Mecmauz’Zevaid, 4/132).

 

- Hafýz el-Heysemî’nin -Taberanî’den (el-Mucemu’l-Evsat,13/471-þamile) aktararak- bildirdiðine göre, Ebu Hulde þöyle demiþtir: “Bir gün Meymun el-Kürdî ile birlikte Malik b. Dinar’ýn yanýnda idik. Malik(Meymun el-Kürdî’yý kast ederek): ‘Þeyh neden babasýndan bir þey anlatmýyor. (sonra kendisine dönerek): Biliyorsun, senin baban Hz. Peygamber(a.s.m)’i görmüþ, ondan hadis duymuþ bir kiþmsedir.’ Meymun el-Kürdî cevap olarak þöyle dedi: ‘Babam, birþey fazla veya eksik söyleyecek korkusuyla bize Hz. Peygamber(a.s.m)’den pek fazla bir þey anlatmaz ve Resulullah’dan “Kim bilerek yalan yere bana bir söz uydurursa, cehennemdeki yerine hazýrlansýn” hadisini iþittiðini (bunun için hadis rivayet etmekten çekindediðini, söylerdi”(bk. Taberanî, el-Mucemu’l-Evsat). Heysemî, bu rivayetin sýhhatine hükmetmiþtir(bk. Mecmau’z-Zevaid, 1/148).

 

- Alusi'nin de belirttiði gibi, "Ebu Meymun Cabân el-Kürdî" ismi, Ýbn Hacer'in el-Ýsabe fî-Temyizi's-Sahabe("Cabân"maddesi) adlý eserinde de yer almaktadýr. Ancak elimizdeki nüshada "el-Kürdî" yerine "el-Surdî" olarak geçmektedir. Öyle anlaþýlýyor ki, bu bir matbaa hatasýdýr.

 

Futuhu'l-Buldan'da (s.208) bildirildiðine göre, Kürtlerin bulunduðu bölgelerden Ruha/Urfa, Harran, Meyafarkin, Hasankeyf, Mardin, Amed/Diyarbakýr, Nusaybin gibi bölgeler, savaþtan sonra sulh yoluyla fethedilmiþlerdir. Bu fetihler, Hz. Ebu Ubeyde'nin görevlendirdiði büyük komutan Iyad b. Ganem tarafýndan hicrî 19-20. yýllarýnda gerçekleþmiþtir. Buna göre, Kürtlerin –memleketlerinin Hicaz bölgesine yakýn olmasýnýn da etkisiyle- Müslüman olduklarýný söylemek yanlýþ olmasa gerektir.

 

 

Selam ve dua ile...

Sorularla Ýslamiyet Editör