Yatsi namazini ezan okunduktan hemen sonra mi kilmalý, yoksa 12 gibi de kilinabilir mi?

[Webmaster]

Soru:

 

Yatsý namazýný ezan okunduktan hemen sonra mý kýlmalý, yoksa 12 gibi de kýlýnabilir mi, hangisi daha eftaldir?

 

Cevap:

 

Yatsý vakti, Hanefîlerde fetvaya esas olan görüþe ve diðer mezheplere göre, batý ufkunda kýrmýzý þafaðýn kaybolduðu andan itibaren baþlar ve fecr-i sadýðýn doðmasýndan biraz önceki zamana kadar devam eder. Delil Abdullah b. Ömer'den nakledilen þu hadistir: "Þafak kýrmýzýlýktýr. Þafak kaybolunca yatsý namazýný kýlmak farzolur" (es-San'ânî, a.g.e., I,114).

 

Diðer yandan yatsý namazý için Tercih edilen vakit, gecenin üçte biri veya yarýsý geçinceye kadar devam eder. Çünkü Allah elçisi þöyle buyurmuþtur: "Ümmetime zorluk vermesem, yatsý namazýný gecenin üçte birine veya yarýsýna kadar geciktirmelerini onlara emrederdim"(eþ-Þevkânî, a.g.e., II,11). Enes (r.a), Hz. Peygamber'in yatsý namazýný gecenin yarýsýna kadar geciktirip, sonra kýldýðýný bildirmiþtir (eþ-Þevkânî, a.g.e., II,12). Hz. Aiþe (r.anhâ)'den de þöyle dediði nakledilmiþtir. " Hz. Peygamber bir gece yatsý namazýný geciktirdi. O kadar ki mescidde bulununlar uyumuþtu. Sonra çýkýp namaz kýldý ve þöyle buyurdu: Eðer ümmetime zorluk vermesem bu vakit yatsý namazýnýn vaktidir" (Buhârî, Mevâkît, 24; eþ-Þevkânî, a.g.e., I, 12).

 

Vitir namazýnýn baþlangýcý yatsý namazýndan sonradýr, vaktinin sonu ise, sabah vakti girmeden hemen öncesine kadar olan zamandýr (bk. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Ýslâm Ýlmihali, Ýstanbul 1991, 313 vd.).

 

Geç vakitlere kadar oturuduktan sonra iki rekat namaz kýlýp yatmak güzeldir. Ancak Teheccüt namazýnýn aslý biraz uyuduktan sonra kalkýp kýlmaktýr.

 

 

 

Teheccüdnamazýnýn vakti ile ilgili olarak gelen rivayetlerde gecenin ortasý veya son kýsmýnýn namaz, dua ve istiðfarla ihya edilmesi tavsiye edilmiþtir. Konuyla ilgili fiili sünneti anlatan çok sayýdaki rivayetlerde, Peygamberimizin (asm) yatsýyý kýlýp vitri kýlmadan uyuduktan sonra gecenin ortalarýna doðru veya ortasýndan hemen sonra uyandýðý, ondan sonra ibadete baþladýðý, bir süre namaz kýldýktan sonra vitir namazýný ve daha sonrada sabah namazýnýn sünnetini kýldýðý ifade edilir.

 

Uyanmamaktan korkan kiþi vitir namazýný kýlýp ondan sonra yatmasý daha uygundur. Teheccüd namazý kýlýndýktan sonra yatýlýp tekrar sabah namazý için kalkýlabilir. Bunda bir mahzur yoktur.

 

Teheccüd namazý, yatsý namazýndan sonra bir miktar uyuyup kalkýnca kýlýnan bir gece namazýdýr. Ýslâmýn ilk devirlerinde henüz beþ vakit namaz farz kýlýnmadan önce teheccüd namazý bütün mü’minlerin üzerine farzdý. Miraç’la birlikte beþ vakit namazýn farziyeti sâbit olunca, teheccüd namazý ümmet için nâfile bir namaz olarak kalýrken, bir Peygamber hassasý olmasý cihetiyle sadece Peygamberimiz (a.s.m.) için farziyeti devam etti. Bu da Ýsrâ Sûresinin 79. âyetinde beyan edilmiþtir. Çünkü sadaka ve zekât almamasý ve nikâh gibi mazý meselelerde sadece Peygamberimize has, onun zatýna mahsus ibadetler vardýr. Teheccüd namazý da bunlarýn içine dahildir.

Bu namaz iki rekâttan sekiz rekâta kadar kýlýnabilir. Yani, imkân nisbetinde iki, dört, altý ve sekiz rekât olarak kýlýnabilir. Mutlaka sekiz rekât kýlýnacak diye bir mecburiyet yoktur. Bu namazý insan kendi evinde kýlabildiði gibi, gece çalýþtýðý iþ yeri, fabrika gibi yerlerde uygun bir vakitte de kýlabilir.

Teheccüd namazýnýn fazileti hakkýnda pekçok hadis rivayet edilmektedir. Bu hadislerden birisinin meâli þöyledir:

“Gecenin üçte birisi kalýnca her gece Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ þafak sökünceye kadar þöyle buyurur:

‘Kim Benden birþey isterse ona vereyim. Kim Bana duâ ederse onun duâsýna icabet edeyim. Kim istiðfar ederse, ona maðfiret edeyim.”

Hadisin râvisi Ebû Hüreyre Hazretleri þu cümleyi eklemektedir:

“Bunun içindir ki, Sahabiler gece sonunda namaz kýlmayý gecenin evvelinden daha çok severdi.”1

Teheccüd namazýný bir miktar uyuduktan sonra kalkýp kýlmak daha faziletli ise de, yataða girmeden önce teheccüd niyetiyle namaz kýlmak da mümkündür.

Bununla birlikte Ýbni Mâce’de ve Halebî-i Sagîr’de kaydedildiðine göre, Peygamberimiz (a.s.m.) vitir namazýndan sonra oturarak iki rekât nafile namaz kýlardý. Birinci rekâtta Ýzâ zülzileti’l-ardu Sûresini, ikinci rekâtta ise Kul yâ eyyühe’l kâfirûne Sûresini okurdu. Bu hadisin izahýnda muhaddisler, bu namazý Peygamberimizin her zaman kýlmayýp birkaç kere kýldýðýný söylemektedirler. “Geceleyin kýldýðýnýz namazýn sonunu vitir yapýn,” mealindeki hadisinden de anlýyoruz ki, vitir namazýyla geceleyin kýlýnacak namaz tamamlanmýþ olmaktadýr. Fakat teheccüd namazý müstesnadýr. Çünkü, teheccüd namazý uyuduktan sonra kalkarak kýlýnan husûsî bir namazdýr.

 

1. Ýbni Mâce, Ýkametü’s-Salât: 182.

 

Mehmed Paksu Ýbadet Hayatýmýz