Evlenilecek eslerde aranan vasiflar nelerdir ?

[Webmaster]

Soru : Evlenilecek eþlerde aranan vasýflar nelerdir ?

 

Cevap:

Erkeðin, evleneceði kýzý seçmesi, kýz velisinin de damat adayýný seçmek için dikkatli davranmasý, kurulacak yuvanýn selâmeti ve doðacak çocuklarýn sýhhati ve terbiyesi açýsýndan çok mühimdir. Gelin ve damat namzetlerinin tayininde dikkatli olunmasýný tavsiye eden Sevgili Peygamberimiz, "Ýnsanlar iyilik ve kötülükte madenler gibidir"(1) buyurarak bizleri ihtiyata davet etmektedir. Hz. Ömer, kendisine çocuðun babasý üzerindeki hakkýný soran bir oðluna þu üç þeyi sayar: 'Temiz ve iyi ahlâklý bir anne seç, güzel bir isim koy ve ona Kur'ân öðret." (2)

 

Her þeyden önce, evlilikte esas maksat hayýrlý bir neslin vücuda gelmesidir, insanýn bazý muhtemel günahlara girmesine mani olmasý ve düzenli bir hayata kavuþmasý için de ayrýca ehemmiyeti vardýr. Yoksa sýrf nefsin arzusundan kaynaklanan ve sadece geçici bazý zevklerin tatmini düþüncesine dayanan bir teþebbüsün ilerisi için devamlý bir rahatsýzlýk unsuru olacaðý þüphesizdir.

 

Ýmam-ý Gazali dinimizin bu husustaki prensiplerini sayarken ilk iki maddeye

 

(1) dindarlýk,

(2) güzel ahlâký

 

koymuþtur.(3) Aile yuvasýnýn ileride bozulmamasý için eþler arasýndaki denklik büyük ehemmiyet arz etmektedir. Dindar bir kýz ile hevaî bir erkeðin denk olmayacaðý muhakkaktýr. Böyle bir evliliðin ileride bozulma ihtimali kuvvetlidir. Çünkü dünyalarý ayrý iki insan arasýnda uyumun saðlanmasý çok defa mümkün olmamaktadýr. Ayný þekilde, dindar bir erkeðin, dindar olmayan, davranýþ ve hareketlerini Ýlâhî emirlere göre tanzim etmeyen bir kadýnla evlenmesi ve hayat arkadaþlýðý kurmasý beraberinde pekçok problem getirdiði gibi, böyle bir yuvanýn da devamý zor olur. Ýþte Ýslâmiyet, sonradan olabilecek hadiseleri önceden tedbir olarak engellemektedir. Böylece cemiyet nizamýný saðlam esaslar üzerinde devam ettirmektedir.

 

Bu hususa dikkatimizi çeken Peygamberimiz (a.s.m.) mü'minlere þu tavsiyede bulunur:

 

"Kadýnlarla dört hasletleri için evlenilir: Malý için, asaleti için, güzelliði için ve dini için. Sen dindar olaný tercih et, mesut olursun."(4)

 

 

Kadýnýn diðer vasýflarý yanýnda, bilhassa dinî cihetine aðýrlýk verilmesi bir Peygamber tavsiyesidir. Dolayýsýyla, Müslümanýn da göz önüne almasý gereken en hayatî noktadýr.

 

Peygamberimiz, Hz. Ömer'in "Ýhtiyacýmýzý gidermek için ne gibi mal elde edelim?" diye sormasý üzerine þu tavsiyede bulunurlar: "Malýn en faziletlisi zikreden bir dil, þükreden bir kalb ve âhireti ile ilgili [Ýslâmî] hizmetlerde ona yardým eden imanlý bir haným."(5)

 

Kocasýna Ýslâmî hizmetlerde destek olan hanýmý, Peygamberimiz, dünya servetinin en mühimlerinden birisi saymýþtýr.

 

Bu noktadan sýk sýk ikazlarda bulunan Peygamberimiz þu sözlerinde daha da dikkatli davranýlmasýný istemektedir: "Kadýnlarý [sýrf] güzellikleri için nikahlamayýnýz, Çünkü onlarýn güzellikleri onlarý tehlikeye atabilir. [sadece] mallarý için de nikahlamayýnýz. Çünkü mallan onlarý azdýrabilir. Dindar olanýný nikahlayýn. Þüphesiz, burnunun bir kýsmý kesik, kulaðý delik ve teni siyah dindar bir cariye, dindar olmayan bir kadýndan efdaldir."?

 

Evlenecek kadýnda dindar olma þartý arandýðý gibi, kýz velîsinin de erkekte öncelikle dinî tarafýný aramasý bir vazifedir. Kýzlarýný verecekleri adamda sadece güzellik, zenginlik ve makam gibi üstünlükler arayýp, dinî cihetine itibar etmeyen kimseler bozgunculuða ve fitneye meydan vermiþ olurlar.

 

Kýzýnýn talipleri olan bir adam Hasan-ý Basrî'ye gelerek "Kýzýmý nasýl bir kimseye vereyim?"diye fikrini sorar. Hasan-ý Basrî de, "Allah'tan korkan bir adama ver.Çünkü böyle bir kimse kýzýný severse ona iyilikte bulunur, þayet ondan nefret duyacak olsa zulmetmez" buyururlar.(6)

 

"Þer'an, koca karýya küfüv olmalý, yani birbirine münasip olmalý" diyen Bediüzzaman Hazretleri de devamýnda, "Bu küfüv ve denk olmak, en mühimmi diyanet noktasýndadýr. Ne mutlu o kocaya ki, kadýnýnýn diyanetine bakýp taklit eder, refikasýný hayat-ý ebediyede kaybetmemek için mütedeyyin olur. Bahtiyardýr o kadýn ki, kocasýnýn diyanetine bakýp 'Ebedî arkadaþýmý kaybetmeyeyim' diye takvaya girer" demektedir.(7)

 

Her iki taraf dindarlýk cihetini nazara aldýktan sonra,tabiî olarak, diðer yönlere de ehemmiyetine göre yer verir. Kadýnda aranan baþka bir vasýf da iyi huylu ve temiz ahlâklý olmasýdýr. Zaten dinî hayatýna dikkat eden kadýnlarýn ekserisi, Ýslâm ahlâkýný yaþamaya çalýþacaktýr.

 

Kadýnýn erkek hakkýnda fikir ve tercihi de unutulmamalý, ihmal edilmemelidir. Çünkü ömür boyu sürecek ve sonsuz hayatta da devam edecek bir beraberlik olacaktýr.

 

Dikkate alýnmasý gereken diðer bir husus da kadýnýn mehrinin az olmasýdýr. Yani fazla masrafa yol açmayan bir çevreden alýnmasýdýr. Bugün hâlâ bazý bölgelerimizde bir cahiliye âdeti olan baþlýk parasý nikâh yolunun kapanmasýna sebep olmaktadýr.

 

Ýslâm âlimleri, hayýrlý ve faziletli bir namzetin fakirliðinin karý-koca arasýndaki denklige mâni ve nikâha zarar veren bir durum olmadýðýný açýklamaktadýrlar." O halde, eþler arasýnda karþýlýklý rýza olduktan sonra zenginlik ve fakirlik noktasýndaki bir dengesizlik evliliðe ciddî bir engel teþkil etmez.

 

Bunun yanýnda, dindarlýðý ve ahlâký istenen vasýfta olduktan sonra, kadýnýn zengin bir aileden olmasý, malî cihetten yeterli bulunmasý da ayrý bir tercih sebebi olabilir. Hadiste de bu þýk ayrý bir hususiyet olarak zikredilmiþtir.

 

 

1. Müsned, 2: 539.

2. Terbiyetü'l-Evlâd, 1: 38.

3. ihya, 2: 38.

4. Ýbni Mâce, Nikâh: 6.

5. Tirmizî, Tefsirü'l-Kur'ân.- 48, IbnÝMâce, Nikâh: 5.

6. Ýhya, 2: 43.

7. Lem'alar, s. 186.

 

 

 

Kaynak : Mehmet Paksu, Kadýn, Aile, Hayat, Nesil Yayýnlarý

 

 

Mehmet Paksu