Beraat Kandili nedir?

[Nur Efsan]

BERAAT KANDILI

 

-Üç aylarýn ikincisi olan Þaban ayýnýn on beþinci gecesidir.

-Berâat gecesinde, beþerin kader programý nev’inden bir Ýlâhî icraat yapýldýðý için, bu gece Kadir gecesi kudsiyetindedir; ve bütün senenin bir çekirdeði hükmündedir. Bu gece mahlukatýn bir sene içindeki rýzýklarýna, zengin veya fakir, aziz veya zelil olacaklarýna, ihya veya imate edileceklerine, ecellerine ve hacýlarýn adetlerine dair Allah tarafýndan meleklere malumat verileceði beyan olunmaktadýr.

-Beraat, “iki þey arasýnda iliþki olmamasý; kiþinin bir yükümlülükten kurtulmasý veya yükümlülüðünün bulunmamasý” anlamýna gelir.

-Rahmet gecesi adini da tasir

 

Bu gece hakkinda en önemli iki sahih hadis:

 

Hz. Peygamber: “Þaban’ýn ortasýndaki (Berâat kandili) geceyi ibadetle ihya ediniz, gündüzünde de oruç tutunuz. Allah Tealâ o akþam güneþin batmasýyla dünya semasýnda tecelli eder ve fecir doðana kadar, ‘Yok mu benden af isteyen, onu affedeyim. Yok mu benden rýzýk isteyen, ona rýzýk vereyim. Yok mu bir musibete uðrayan, ona afiyet vereyim. Yok mu þöyle, yok mu böyle!’ der.” buyurmuþtur.

Bir diðer hadîste ise, Berâat kandilinde yapýlacak dualarýn geri çevrilmeyeceði müjdesi verilmiþtir.

 

-Bir kýsým âlimlerin, kýblenin Kudüs’teki Mescid–i Aksa’dan Mekke’deki Kabe–i Muazzama istikametine çevrilmesinin Hicret'in ikinci yýlýnda Berâat gecesinde vuku bulduðunu kabul etmeleri de geceye ayrý bir önem kazandýrmaktadýr.

.

-Bazý âlimlere göre: Berâat gecesi, emirlerin Levh–i Mahfuz’dan dagitmaya baþlanýr, kâtip melekler bu geceden, gelecek seneye ayni geceye kadar olacak olan vak’alarý yazar ve bu iþler, Kadir gecesi bitirilir.

1. Rýzýklarla alâkalý defter Mikail (as)’e;

2. Harpler, zelzeleler, saikalar, çöküntülerle ilgili defter Cebrail (as)’e;

3. Amellerle alakalý defter, dünya göðünün sahibi ve büyük melek olan Ýsrafil (as)’e;

4. Musibetlere ait nüsha da Azrail (as)’e teslim olunur.

 

Rasûlulllah (sas): “Allah Tealâ tüm þeyleri Berâat gecesinde takdir eder. Kadir gecesi gelince de bu þeyleri sahiplerine teslim eder.” buyurmuþtur. Berâat gecesinde eceller ve rýzýklar; Kadir gecesinde ise hayýr, bereket ve selametle alâkalý iþler takdir edilir.

 

-Duhan Sûresinin 2., 3. ve 4. âyetlerinin Beraat gecesinden bahsettiði bildirilmektedir. Âyetlerin meali þöyle:

"O apaçýk kitaba and olsun ki, biz onu gerçekten mübarek bir gecede indirdik. Çünkü biz onunla insanlarý uyarmaktayýz. Bütün hikmetli iþler o gecede tefrik olunur."

=Bu âyetler hakkýnda iki görüþ vardýr. Çoðu tefsir bilginlerinin görüþüne göre, bu mübarek gece Kadir Gecesidir. Ýkrime bin Ebi Cehil'in de dahil olduðu bir grup alim ise; bu gecenin Berat Gecesi olduðunu söylemiþlerdir. Her iki tefsiri birleþtiren diðer bir görüþe göre de, hikmetli iþlerin ayýrýmýnýn yapýlmasýna Berat Gecesinde baþlanmakta ve bu iþlem Kadir Gecesine kadar devam etmektedir.

Berat gecesi, Kuran-ý Kerimin Levh-i Mahfuzdan dünya semasýna toptan indirildiði gecedir. Buna inzal denir. Kadir gecesinde ise Peygamberimize ilk kez ve parça parça indirilmeye baþlanmýþtýr. Buna da tenzil denir.

 

 

Bu gecenin 5 özelligi:

1– Her önemli iþin bu gecede hikmetli bir þekilde ayrýmý ve seçimi yapýlýr.

2– Bu gece yapýlan ibadetin fazileti çok büyüktür.

3– Ýlâhî ihsan, feyiz ve bereketle dopdolu bir gecedir.

4– Maðfiret (baðýþlanma) gecesidir.

5– Rasul–i Ekrem’e þefaat hakkýnýn tamamý (þefaat–ý tamme) bu gece verilmiþtir.

 

Bir rivayette bildirildiðine göre Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam Þâban'ýn onüçüncü gecesi ümmeti hakkýnda þefaat niyaz etti, üçte biri verildi. Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi. Onbeþinci gecesi niyaz etti, hepsi verildi.

 

Bediüzzaman Hazretleri talebelerine yazdýðý bir Berâat Kandili tebriðinde bu gecenin deðeri ve deðerlendirilmesi ile alâkalý þöyle demektedir: “Elli senelik bir manevî ibadet ömrünü ehl–i imânâ kazandýran Leyle–i Berâatýnýzý ruh u canýmýzla tebrik ederiz. Bu gelen gece olan Leyle–i Berâat, bütün senede bir kudsî çekirdek hükmünde ve mukadderat–ý beþeriyenin [insanlýðýn kaderinin] programý nev’inden olmasý cihetiyle, Leyle–i Kadrin kudsiyetindedir. Herbir hasenenin [salih amelin] Leyle–i Kadir’de otuzbin olduðu gibi; bu Leyle–i Berâat’ta herbir amel–i sâlihin ve her bir harf–i Kur’ân’ýn sevabý yirmibine çýkar. Sair vakitte on ise, Þuhur–u Selâsede [Üç aylar] yüze ve bine çýkar. Ve bu kudsî leyâlî–i meþhûrede [meþhur geceler], onbinler, yirmibin veya otuzbinlere çýkar. Bu geceler, elli senelik bir ibadet hükmüne geçebilir. Onun için elden geldiði kadar Kur'ân’la ve istiðfar ve salavatla meþgul olmak büyük bir kârdýr.

Sualar: 505

 

HADÝSLERLE BERAT KANDÝLÝ

 

Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz þöyle buyurmuþlardý:

“Recep, Allah’ýn ayýdýr. Þaban, benim ayýmdýr. Ramazan, ümmetimin ayýdýr”.

 

Ebu Hüreyre Radýyallahu And’dan rivayet edildiðine göre: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz þöyle buyurmuþtur:

—“Þaban ayýnýn on beþinci gecesinin ilk vaktinde Cebrail (a.s) bana geldi; þöyle dedi:

—“Ya Muhammed, baþýný semaya kaldýr. Sordum.

—“Bu gece nasýl bir gecedir? Þöyle anlattý:

—“Bu gece, Allah-u Teala, rahmet kapýlarýndan üç yüz tanesini açar. Kendisine þirk koþmayanlarýn hemen herkesi baðýþlar. Meðer ki, baðýþlayacaðý kimseler büyücü, kahin, devamlý þarap içen, faizciliðe ve zinaya devam eden kimselerden olsun. Bu kimseler tövbe edinceye kadar, Allah-u Teala onlarý baðýþlamaz.

Gecenin dörtte biri geçtikten sonra, Cebrail yine geldi ve þöyle dedi: "Ya Muhammed baþýný kaldýr. Bir de baktým ki, cennet kapýlarý açýlmýþ.

Cennetin birinci kapýsýnda dahi bir melek durmuþ þöyle sesleniyor: "Ne mutlu bu gece rüku edenlere.

Ýkinci kapýdan dahi bir melek durmuþ þöyle sesleniyordu: "Bu gece secde edenlere ne mutlu".

Üçüncü kapýda duran melek dahi, þöyle sesleniyordu: "Bu gece dua edenlere ne mutlu." Dördüncü kapýda duran melek dahi þöyle sesleniyordu: -"Bu gece, Allah'ý zikredenlere ne mutlu".

Beþinci kapýda duran melek dahi, þöyle sesleniyordu: "Bu gece Allah korkusundan aðlayan kimselere ne mutlu."

Altýncý kapýda duran melek dahi, þöyle sesleniyordu: "Bu gece Müslümanlara ne mutlu." Yedinci kapýda da bir melek durmuþ þöyle sesleniyordu: "Günahýnýn baðýþlanmasýný dileyen yok mu ki, günahlarý baðýþlansýn.

Bunlarý gördükten sonra, Cebrail'e sordum: "Bu kapýlar ne zamana kadar açýk kalacak?

Þöyle dedi: "Ya Muhammed, Allah-u Teala, bu gece, Kelp kabilesinin koyunlarýnýn tüyleri sayýsý kadar kimseyi cehennemden azat eder."

 

-Bir Berat Gecesinde uyanýp da Resulullah Aleyhissalâtü Vesselamý yanýnda bulamayan Hz. Âiþe kalkarak Efendimizi aramaya baþladý. Sonunda Peygamberimizi Cennetü'1-Bakî mezarlýðýnda baþýný semaya kaldýrmýþ halde buldu.

Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselam mübarek hanýmýna Berat Gecesinin faziletini þöyle anlattý:

"Muhakkak ki, Allah Teâlâ Þâban'ýn onbeþinci gecesinde dünya semasýna rahmetiyle tecelli eder ve Benî Kelb Kabilesinin koyunlarýnýn kýllarý sayýsýnca insanlarý maðfiret eder."

 

-Ýþlenen sevaplý amellerin deðeri baþka zamanlarda on ise, Berat Kandilinde yirmi bindir. Meselâ baþka zamanlarda okuduðumuz bir tek Kur'ân harfine on sevap veriliyorsa, bu gecede her bir harfine yirmi bin sevap verilmektedir.

 

 

-Ýmam-ý Gazali Hazretleri el-Ýhyâ'da, Berat Gecesinde yüz rekât namaz kýlýnmasý hakkýnda bir rivayete yer verse de, hadis âlimleri bu namazýn sünnette yerinin olmadýðýný, böyle bir namazýn Hicretten 400 sene sonra Kudüs'te kýlýnmýþ olduðu tesbitinde bulunurlar. Hatta Ýmam Nevevi böyle bir namazýn sünnette bulunmadýðý için bid'at bile olduðunu ifade eder.

 

Bunun yerine kaza namazýnýn kýlýnmasý daha isabetli olacaktýr. Bununla beraber kýlýndýðý takdirde de sevabýnýn olmadýðý anlamýna gelmez.

Hasan-ý Basri Rahmetullahý Aleyh'den gelen rivayete göre:

"Otuz sahabeden dinledim, bu namaz için þöyle dediler: "Her kim bu namazý, berat gecesi kýlar ise. Allah-u Teala'nýn yetmiþ rahmet nazarý ona ulaþýr. Her nazarda, kendisinin yetmiþ ihtiyacý yerine gelir. Bunlarýn en küçüðü, Allah-u Teala'nýn maðfiretidir.

 

 

Berat Gecesi Duasý

-Peygamber Efendimiz Aleyhissalâtü Vesselam bu gece Rabbine þöyle dua etmiþtir:

"Allahým, azabýndan affýna, gazabýndan rýzana sýðýnýrým, Senden yine Sana iltica ederim. Sana gereði gibi hamd etmekten âcizim. Sen Kendini sena ettiðin gibi yücesin."11

 

-Bazý mâna büyüklerinin de þöyle bir duasý vardýr:

"Allahým, þayet ismimi saîdler defterine yazdýysan, orada sabit kýl. Þayet ismimi þakiler defterine yazdýysan oradan sil. Çünkü Sen buyurdun ki, 'Allah dilediðini

siler yok eder, dilediðini de sabit býrakýr, Levh-i Mahfuz Onun katýndadýr."12

Bu idrak ve þuur içinde ihya edeceðimiz Berat Gecesinin hepimiz için hayýrlara vesile olmasýný Cenab-ý Haktan niyaz edelim.

 

 

Berat Gecesi Namazý

1. Berâat gecesi kýlýnacak namaza Salâtü’l–Hayr denilmiþtir. Bu namaz bir çok rivayete göre yüz rek’attir. Her rek’atinde fatiha suresinden sonra on (veya on bir) kere ihlas suresi okunur. Bir rivayet göre ise on rek’attir; ve her rek’atinde fatiha’dan sonra yüz Ýhlas suresi okunur.

(Ýmam-ý Gazali Hazretleri el-Ýhyâ'da, Berat Gecesinde yüz rekât namaz kýlýnmasý hakkýnda bir rivayete yer verse de, hadis âlimleri bu namazýn sünnette yerinin olmadýðýný, böyle bir namazýn Hicretten 400 sene sonra Kudüs'te kýlýnmýþ olduðu tesbitinde bulunurlar. Hatta Ýmam Nevevi böyle bir namazýn sünnette bulunmadýðý için bid'at bile olduðunu ifade eder. Unutmayalim ki bida-i hasene diye bir kategori vardir.

 

Ama bunun yerine kaza namazýnýn kýlýnmasý daha isabetli olacaktýr. Bununla beraber kýlýndýðý takdirde de sevabýnýn olmadýðý anlamýna gelmez.

Hasan-ý Basri Rahmetullahý Aleyh'den gelen rivayete göre:

"Otuz sahabeden dinledim, bu namaz için þöyle dediler: "Her kim bu namazý, berat gecesi kýlar ise. Allah-u Teala'nýn yetmiþ rahmet nazarý ona ulaþýr. Her nazarda, kendisinin yetmiþ ihtiyacý yerine gelir. Bunlarýn en küçüðü, Allah-u Teala'nýn maðfiretidir.

 

2. Berat gecesi kýlýnan namazlardan biride iki rekat olarak kýlýnýr.

Birinci rekatta Fatiha okunduktan sonra kýsa bir sure okunarak rükuya gidilir. Rükudan doðrulur ve secdeye gidilir. Secdede uzun sure kalýnýr, bu konuda belli bir tahdit yoktur, ne kadar dayanabilirsen.

Ýkinci rekatta da ayný þekilde Fatihadan sonra kýsa bir sure okunur. Ýlk rekatta olduðu gibi secdeye gidildiðinde yine uzun sure secdede kalýnýr. Gücünüzün yettiði kadar. Secdeden kalkýlýr tahiyatta okunacaklar okunur ve selam verilir. Selam ile birlikte eller dua için alemlerin Rabbine kalkar...

Bu namaz hakkýnda Hz. Aiþe Radýyallahu An-hum'a validemiz, Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in þöyle buyurduðunu nakletmiþtir.

-"Ya Aiþe, bu gecenin nasýl bir gece olduðunu bilir misin? Bende

-"En iyisini, Allah ve Resulü bilir." Dedim. Þöyle buyurdu:

-"Bu gece þaban ayýnýn yarýsýdýr. Dünya iþleri ve kullarýn iþleri bu gece Yüce Hakka arz edilir. Bu gece cehennemden azat edilenlerin sayýsý; kelb kabilesinin koyunlarý sayýsý kadardýr. Bu gece bana izin verir misin"?

-"Olur" dedim. Kalkýp namaza durdu. Ayakta durmasý hafif oldu. Fatiha suresini okudu; sonra da küçük bir sure okudu. Gecenin yarýsýna kadar secdede kaldý. Daha sonra ikinci rekata kaktý. Ayakta iken, birinci rekatta okuduðu kadar bir þey okudu. Sonra yine secdeye vardý. Bu secdede dahi, tan yeri aðarýncaya kadar kaldý. Secdede o kadar kaldý ki, bunun için Yüce Allah ruhunu aldý sandým. Bana gelmesi uzayýnca, kendisine yaklaþtým. Hatta ayaklarýna elimi sürdüm. Hareket ettiðini görünce rahatladým. Secdesinde þöyle dediðini iþittim:

"Azabýndan affýna sýðýnýrým. Dargýnlýðýndan rýzana sýðýnýrým. Senden sana sýðýnýrým. Þanýn yücedir. Sen kendi zatýný övdüðün gibi, seni övemem..." Sonra kendisine sordum: "Ya resulullah, bu gece secdende bir þeyler okuduðunu duydum. Bunlarý daha önce okuduðunu hiç duymamýþtým. Böyle demem üzerine, bana sordu: "Sen onlarý öðrenebildin mi"? Bu sorusuna karþýlýk: "Evet" deyince, þöyle buyurdu:

"Onlarý hem sen öðren, hem de baþkalarýna öðret."