(08.11.2023) Çağın hastalığı Narsisizm: Kökenleri, Belirtileri ve Başa Çıkma Yöntemleri

[Webmaster]

Çağın hastalığı Narsisizm: Kökenleri, Belirtileri ve Başa Çıkma Yöntemleri

Narsisizm, bir bireyin aşırı bir şekilde kendisine hayranlık duyması ve başkalarına gösterdiği ilgi veya empati eksikliği ile karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur.

Narsisizmin oluşumu bazen tam olarak anlaşılmaya biliniyor, ancak sosyal ve psikolojik faktörlerin büyük etkisi olduğu biliniyor. Aile içinde aşırı övgü ya da aşırı eleştiri, aşırı koruyucu veya mükemmeliyetçi ebeveyn tutumları çocuğun narsistik özellikler geliştirmesine yol açabilir. Çocuğa sürekli özel ve üstün olduğu mesajını vermek veya onun her istediğini yapmak da narsistik davranışların temelini atabilir.

Narsisizmin belirtileri

Başkalarını küçümseme ve kendini üstün görme, sürekli övgü ve takdir arayışı, eleştirilere aşırı tepki verme, başkalarının duygularını ve ihtiyaçlarını göz ardı etme veya kendi başarılarını abartma narsisizmin en belirleyici belirtileridir.

Mükemmeliyetçilik

Narsistlerin bir özelliği de aşırı mükemmeliyetçi olmalarıdır. Kendilerine ve başkalarına karşı beklentileri genellikle gerçekçi olmayan standartlarda olabilir.

Narsistler, genellikle dışarıdan alacakları takdirle özsaygılarını beslerler. Bu nedenle, kusursuz olmaya çalışırlar. Mükemmeliyetçilik, aslında narsistlerin kontrol ihtiyaçlarının bir yansıması. Her şeyin kendi istedikleri gibi olmasını isterler. Narsistler için dış görüntü son derece önemlidir. Bu nedenle, her şeyin mükemmel görünmesini isterler.

Narsistler Her Şeyi Kontrol Etmek İster

Kontrol, narsistler için bir güç göstergesidir. Bu nedenle örneğin, başkalarını kendi istedikleri şekilde yönlendirebilmek için manipülatif davranışlarda bulunurlar. Kontrolü kaybettiklerini hissettiklerinde ise, başkalarını tehdit edebilir veya suçlayabilirler. Kendi gerçeklerini oluşturarak olayları kendi lehlerine çevirebilirler. Bu, onların kontrol ihtiyaçlarını tatmin eder. Ayrıca başkalarını küçümseyerek ve değersizleştirerek kendi üstünlüklerini vurgularlar.

Bu tür davranışlar, narsistlerin derinlerde hissettiği güvensizlik ve yetersizlik duygularının bir sonucudur. Kendi kontrolünde olmayan durumlar, bu duyguları tetikleyebilir ve bu da onların kontrol ihtiyaçlarını artırabilir.

Sosyal Medyanın Rolü

Sosyal medya platformları, bireylerin kendilerini sürekli olarak sergileme ihtiyacını artırıyor. Herkes her şeyi her yerde paylaşıyor. Herkes bir şey sergilemek peşinde. Her an hiçbir yeteneği olmayan yeni “fenomenler” doğuyor. Bu durum, maalesef narsistik davranışları toplumsal olarak normalleştiriyor. Bu nedenle narsistik eğilimler çağımızda çok yaygın.

Tedavide zorluk

Terapi olarak genelde davranış terapisi uygulanır. Terapi sürecinde birey, diğer insanlarla daha sağlıklı ilişkiler kurmayı öğrenebilir ve kendine dair gerçekçi bir öz değerlendirme geliştirebilir.

Fakat birçok narsist, kendi narsistik eğilimlerini veya davranışlarını kabul etmekte zorluk yaşar. Bu durum, tedavi sürecini karmaşıklaştırır ve hatta bazen imkansız hale getirir.

Narsistler için öz imajları son derece önemlidir. Kendi hatalarını veya eksikliklerini kabullenmek, bu imajı zedeler ve bu, onları savunmacı hale getirebilir. Değerlerini çoğunlukla dışsal faktörlere, yani başkalarının onları nasıl gördüğüne dayandırırlar. Bu nedenle, bir sorunun farkında olmaları bile onların bu imajı kabullenmelerini zorlaştırır.

Narsistler genellikle sorumluluğu başkalarına yüklemeyi tercih eder. Bu, kendi davranışlarını veya narsistik eğilimlerini gözden geçirmelerini engeller. Genellikle kendilerini diğerlerinden üstün gördükleri için, bu üstünlük inancı, bir sorunları olduğunu kabul etmelerini engelleyebilir.

Tedavinin zor olmasının bir başka nedeni de narsistlerin genellikle terapiye ihtiyaç duyduklarını düşünmemeleridir. Ancak, terapi sürecine katılmaya karar verdiklerinde bile, tedaviyi sadece kendi şartlarında kabul edebilirler, bu da terapist için zorluklara yol açabilir.

Aile ve Yakınları Nasıl Davranmalı?

Narsistik bir bireyle başa çıkmak zor olabilir. Öncelikle, bu kişinin duygusal tepkilerinin sizin değil, onun kişilik özelliklerinden kaynaklandığını anlamak önemlidir. Bu nedenle kendi sınırlarını korumak ve onların manipülatif davranışlarına karşı dikkatli olmak gerekir.

Narsisizmle Başa Çıkma Stratejileri

Narsistlerin çoğu derin bir iç huzursuzluk hisseder. Onların bu duygusal sıkıntılarına karşılık anlayışla ve empati ile yaklaşmak, iletişimi kolaylaştırabilir. Narsist kişiler, sınırları zorlayabilirler. Bu nedenle, neye izin verdiğinizi ve neye izin vermediğinizi açıkça belirtmek önemlidir.

Böyle bir bireyin olumsuz enerjisi sizi tüketebilir. Kendi duygusal ihtiyaçlarınıza özen göstermek, bu tür ilişkilerde ayakta kalmak için esastır.

Sonuç olarak narsisizm, bireyin ve onunla ilişkisi olanların yaşamını zorlaştırabilen karmaşık ve çok yönlü bir kişilik bozukluğudur. Ancak doğru yaklaşım, bilgi ve destek ile bu zorlukların üstesinden gelmek mümkündür. Etkili tedavi ve anlayışla, narsistik bireyler daha sağlıklı ilişkiler kurabilir ve hayatlarını daha dengeli bir şekilde sürdürebilirler. Dolayısıyla narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireyler için de daha sağlıklı ilişkiler kurma ve kendilerini daha iyi ifade etme potansiyeli vardır.

Dr. Cemil Şahinöz, Öztürk Gazetesi, Kasım 2023