Bazýlarý “þeyhi olmayanýn þeyhi þeytandýr” diyorlar. bu sözü nasýl anlamak gerekir?

[Gast]

Bazý tarîkat kahramanlarýna nispet edilen bu söz, zaman zaman yanlýþ kullanýlmaktadýr. Þöyle ki: Bu söz, bir mürþide baðlanmayý ifade eder. Ýnsan o sýnýrlý aklýyla gerçekler aleminin bütünüyle kavrayamaz. Kendisinin bir yaratýcýsý olduðunu bilse bile, o yaratýcýnýn kendisinden neler istediðini, emir ve yasaklarýnýn neler olduðunu, önündüki ölüm yolculuðunun ötesinde ne gibi alemler bulunduðunu, hangi hallerin, fiillerin ve sözlerin onu cennete, hangilerin cehenneme götüreceðini bilemez. Bu noktada Kur’anýn ve o Ýlâhî fermaný insanlara teblið eden Resulullah’ýn irþadýna muhtaçtýr.

 

“Âlimler peygamberlerin varisleridir” (Aclûnî, II, 64) hadisinin hükmünce, âlimler mürþittirler. Onlara uymayýp derslerini dinlemeyen bir kiþi, hocadan uzak duran bir öðrenciye benzer. Bu öðrencinin cahil kalmasý ve kötü yollara düþmesi kaçýnýlmazdýr.

 

Nefsin terbiye edilmesi ve kalbin tasfiyesi yani bütün kötülüklerden arýndýrýlmasý için de büyük mürþitlerin keþfe dayalý olarak ortaya koyduklarý bir takým esaslar vardýr. Bir kiþi o büyük zatlarý dikkate almadan bu yola kendi baþýna girdiði taktirde bir takým yanlýþlýklar yapabilir ve kendisine bilmeyerek zarar verir. Týpta bir kiþi nasýl diyeti kendi aklýnca yapmýyor onu bir doktorun gözetimi altýnda ve belli kurallara uyarak icra ediyorsa, bir kiþi tarikat yoluna kendi baþýna girmemeli ve o yolun bir safhasý olan riyazeti de kendi kendine uygulamaya kalkýþmamalýdýr.

 

Bu gerçeðe ters hareket eden bazý kimselerin riyazet yoluyla kalben terakki edeyim derken, bir takým ruhî hastalýklara maruz kaldýðý çok görülmüþtür. Yukarýdaki sözü, gerek cehaletten, gerekse tarikat yolundaki bu gibi tehlikeli sonuçlardan kurtulmak için “insanýn kendi aklýna güvenerek yalnýz baþýna hareket etmekten kaçýnmasý, alimlerin ve mürþitlerin tavsiyelerine uymasý” gerektiði þeklinde anlamak lazýmdýr. Yoksa, bu ifadeyi “Ýlla bir tarikat þeyhine baðlanmak lazým. Yoksa, þeyhin þeytandýr” þeklinde kullanmak, çok yanlýþ olur.